„Sens walki, sens śmierci” – rotmistrz Witold Pilecki

15 września b.r. z okazji 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle odbyła się prelekcja Barbary Powroźnik na temat rotmistrza Witolda Pileckiego.

Prelegentka jest autorką wspomnień „Między nocą rozpaczy a świtem nadziei” oraz wydanej z Jerzym Bernhardtem „Idziem od Międzygórza poprzez Sybir, po Jasło i Olsztyn”, a także obszernego artykułu o Witoldzie Pileckim, który ukazał się czasopiśmie „Stanice Kresowe”. Prelekcji towarzyszyła wystawa, dostępna w holu MBP do 30 września.

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w północnej Rosji, dokąd rodzina Pileckich została przesiedlona przez władze rosyjskie za udział w powstaniu styczniowym. Pileccy byli bardzo bogatą, obszarniczą szlachtą herbu Leliwa. Patriotyczną sylwetkę Witolda ukształtowała matka, która była osobą o wielkich walorach duchowych. Solidnie wykształcona, starała się przekazać dzieciom wartości, które dla niej samej były cenne. Lekcje sztuki dawała dzieciom na podstawie dzieł malarskich, które zdobiły ściany dworu. Bogata biblioteka tworzyła zaś dobry warsztat informacyjny – wspominała B. Powroźnik.

Jako żołnierz-uczeń w latach 1918-1921 Pilecki służył w Wojsku Polskim i brał udział w niemal wszystkich ważniejszych bitwach z bolszewikami i Niemcami. Nieoceniony jest jego wkład w kampanii wrześniowej. Był założycielem i szefem sztabu Tajnej Armii Polskiej.

W 1940 r. Pilecki zrealizował opracowany przez siebie plan przedostania się do obozu w Auschwitz, w celu zebrania informacji na temat jego funkcjonowania. 19 września 1940 r. podczas łapanki został aresztowany przez Niemców i trafił do obozu. W obozie zorganizował siatkę konspiracyjną Związek Organizacji Wojskowej. Był autorem pierwszego na świecie raportu o Holokauście. Pilecki zdołał uciec z obozu wraz z dwoma współwięźniami. Do Warszawy dotarł 22 sierpnia 1943 r. W Komendzie Głównej AK osobiście złożył meldunek o sytuacji w obozie i przedstawił plan akcji mającej doprowadzić do uwolnienia więźniów Auschwitz. Za swoją bohaterską działalność otrzymał stopień rotmistrza.

Brał udział w Powstaniu Warszawskim a po jego upadku, uwięziony w obozie w Ożarowie. Był też więźniem stalagu w Lamsdorf i oflagu w Murnau. W 1945 roku zorganizował siatkę wywiadowczą i rozpoczął zbieranie informacji o sytuacji w Polsce. W 1947 r. aresztowany i torturowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa został oskarżony o działalność wywiadowczą na rzecz rządu RP na emigracji. Ze wspomnień córki Witolda Pileckiego – Zofii Optułowicz wynika, że był torturowany, gdyż podczas rozprawy miał zabandażowane palce. Wg słów B. Powroźnik przed ogłoszeniem wyroku powiedział: „Pragnę, aby to się już skończyło, bo jestem zmęczony”.

15 marca 1948 r. roku rotmistrz został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 25 maja 1948 r. W 1990 r. oczyszczony z zarzutów. Został odznaczony państwowymi orderami w 1995 r. Prezydent RP Lech Wałęsa odznaczył pośmiertnie Witolda Pileckiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2006 r. Prezydent Polski Lech Kaczyński przyznał Witoldowi Pileckiemu pośmiertnie Order Orła Białego. W książce „Six Faces of Courage”, historyk brytyjski, profesor M. Foot, zaliczył Pileckiego do sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej. 7 maja 2008 r. Senat RP podjął uchwałę w sprawie przywrócenia pamięci zbiorowej Polaków bohaterskiej postaci rotmistrza Witolda Pileckiego. Senatorowie uczcili w ten sposób 60. rocznicę śmierci jednego z największych bohaterów II wojny światowej.

Pilecki to żołnierz – bohater wmanewrowany w rozgrywki polityczne. Mając osobisty kontakt z rodziną Pileckich Barbara Powroźnik czuje się w obowiązku żywym słowem dawać świadectwo prawdzie.

(MBP w Jaśle)