Prace nad strategią Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Jasło

Rozpoczęły się prace związane z opracowaniem dokumentu strategicznego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Jasło, który tworzą miasto Jasło i pięć okolicznych gmin. Poprzez określenie wspólnej ścieżki rozwoju samorządy uczestniczące w porozumieniu będą miały możliwość pozyskania dodatkowych pieniędzy na realizację konkretnych działań inwestycyjnych. Środki przeznaczone dla jasielskiego MOF-u to prawie 15 mln euro.

W skład Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego wchodzi miasto Jasło oraz pięć sąsiadujących z nim bezpośrednio gmin Dębowiec, Jasło, Kołaczyce, Tarnowiec i Skołyszyn. Dzisiaj w Jaśle zainaugurowano proces opracowania dokumentu niezbędnego do realizacji zintegrowanych inwestycji strategicznych w ramach perspektywy finansowej do 2027 roku. Będzie to dodatkowa okazja do wspólnego rozwoju poszczególnych samorządów w wielu obszarach życia społecznego, m.in. turystyki, kultury, dziedzictwa narodowego, ochrony środowiska naturalnego czy transportu publicznego.

Funkcję lidera całego procesu przejęło miasto Jasło. To tutaj znajdują się główne ośrodki administracji publicznej w powiecie, krzyżują się ze sobą wiodące szlaki komunikacyjne drogowe i kolejowe, mieszkańcy okolicznych miejscowości przyjeżdżają do pracy czy na zakupy, dzieci do szkół ponadpodstawowych. Z kolei mieszkańcy miasta szukają ciszy i spokoju poza jego granicami. Budują swoje domy i osiedlają się na terenach wiejskich. Wyjeżdżają też na wypoczynek do atrakcyjnych zakątków turystycznych regionu, których nie brakuje w naszej najbliższej okolicy.

Stąd też poszczególne samorządy chcą wykorzystać te zależności po to, aby wspólnie sięgnąć po fundusze umożliwiające stworzenie lokalnej społeczności lepszych warunków do codziennego życia w tym miejscu.

– Jasło to ośrodek centralny, przede wszystkim ze względu na położenie, bo położone jest w centrum naszego obszaru funkcjonalnego. Jest siedzibą Urzędu Miasta, Urzędu Gminy, Starostwa Powiatowego. Tutaj funkcjonuje ZUS o ponadlokalnym zasięgu. To również szpital. A więc w sposób naturalny mieszkańcy naszego powiatu, a przede wszystkim Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego tutaj przyjeżdżają. To jest siedziba wielu dużych zakładów pracy, z czego największy zatrudnia prawie 2,7 tysiąca osób. Jest to fabryka Nowy Styl położona w Warzycach. Jasło to miasto o ponad 650-letniej tradycji. Nasza współpraca tych gmin na podstawie przeróżnego rodzaju porozumień trwa od wielu lat. Wydaje mi się, że nie było to na zasadzie siłowego przechwytywania pewnych działań, albo wyciągania od nich pieniędzy, tylko było to naszym wspólnym celem i ze wspólną korzyścią, aby tego typu porozumienia były zawierane. Dotyczyły wcześniej transportu, pobytu dzieci w naszych żłobkach i przedszkolach, ale wspomnę, że my też korzystamy z ich zasobów. Więc to partnerstwo tak naprawdę funkcjonuje od dawna. – opisywał w trakcie spotkania Ryszard Pabian, burmistrz Jasła.

W celu opracowania dokumentu strategicznego, jakim będzie Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Jasło 2022-2027, został wybrany ekspert zewnętrzny. Jego zadaniem będzie zachęcenie poszczególnych gmin do myślenia o swojej przyszłości nie tylko w kontekście własnych granic administracyjnych, ale nieco szerzej – na zewnątrz. Na pewno będzie to trudny proces, niemniej jednak będzie wywierać pozytywny wpływ na rozwój poszczególnych jednostek.

– Dzisiaj otwieraliśmy proces tworzenia strategii dla całego partnerstwa Jasła i okolic. To jest proces, którego finałem jest stworzenie dokumentu. Natomiast patrzymy na niego trochę szerzej. To nie jest tylko opracowanie lecz coś co ma odpowiedzieć na podstawowe pytania: w jaki sposób i za pomocą jakich inwestycji ten obszar mógłby się rozwijać. – wyjaśnia Jakub Jaźwiec, ekspert zewnętrzny firmy Open the Box oraz Fundacji Miasto.

– Będziemy pracować w trzech etapach. Pierwszy z nich to będą diagnozy, gdzie będziemy odpowiadać na pytanie jak jest i jak wygląda tutaj sytuacja. Drugim etapem jest już ten etap kreatywny, gdzie będziemy zastanawiać się nad tym jak chcielibyśmy, żeby wyglądała sytuacja na tym obszarze i co powinniśmy w tym kierunku zrobić. Trzeci etap, już bardzo operacyjny, gdzie będziemy planować konkretne inwestycje do realizacji. Do stworzenia strategii zostały zaproszone gminy powiatu jasielskiego, które tworzą tzw. Miejski Obszar Funkcjonalny z miastem Jasło. – dodaje.

Nad strategią pracować będzie komitet monitorujący, zespół roboczy i zespoły doradcze. W ich skład zostaną powołani przede wszystkim burmistrzowie miast, wójtowie gmin i pracownicy merytoryczni urzędów, które tworzą MOF Jasło. Ponadto do udziału w procesie powstawania dokumentu zostaną zaproszeni zainteresowani mieszkańcy.

– Mieszkańcy będą zapraszani do tego procesu kilkukrotnie i na różne sposoby. Jedną z pierwszych aktywności, która się zadzieje już w najbliższych dniach to będzie zaproszenie ich do wyrażenia swojej opinii o mieście i gminie, w których mieszkają, jak im się tam żyje, jakie ewentualnie problemy zauważają i jakie są główne potrzeby, które powinny być zrealizowane. – mówi Jakub Jaźwiec.

Do społeczeństwa zostanie wystosowane zaproszenie na różnego rodzaju spotkania i warsztaty, na których będzie można bezpośrednio uczestniczyć w procesie tworzenia strategii.

Burmistrz Jasła informuje, że dokument ma pokazać w jakim kierunku mają zmierzać wszystkie samorządy zrzeszone w ramach Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego. – Zmierzać po to, aby przede wszystkim rozwijać nasze samorządy, ale by też wykorzystywać to, co poszczególne gminy mogą zaproponować. Na pewno mamy różne możliwości pod względem przemysłowym czy turystycznym. Chcemy te potencjały wzajemnie wykorzystać, aby właśnie bazując zarówno na swoich możliwościach, jak i na wsparciu gmin okolicznych, podejmować pewne działania. Nie tylko dla mieszkańców, ale również dla tych, którzy potencjalnie mogą przyjechać i korzystać z zasobów naszych gmin. – objaśnia Ryszard Pabian.

Wysokość środków przeznaczonych wprost do wykorzystania w ramach Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Jasło to prawie 15 mln euro.

– Natomiast będą też możliwości ubiegania się o środki w trybie konkursowym zarówno w naszym regionalnym programie funduszy europejskich dla Podkarpacia, ale podejrzewam, że ten dokument będzie wykorzystany również przy ubieganiu się o innego rodzaju środki – z Polski Wschodniej, przy różnego rodzaju funduszy ministerialnych czy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. – doprecyzowuje burmistrz.

Jakie konkretnie działania widzi koniecznie do wdrożenia? – Nie chciałbym wychodzić przed pewne działania, które mają zmierzać do przygotowania tego dokumentu. Aczkolwiek dokument to jest tylko coś, co formalizuje pewne sprawy. Ważny jeszcze jest cały proces dochodzący do tego dokumentu. A więc chcemy wykorzystać przede wszystkim – jak już to było przy naszym projekcie EOG – potencjał naszych mieszkańców, potencjał tych grup roboczych, które chcemy do tego celu stworzyć. Tutaj wierzymy mocno, że jak przy tamtym dokumencie, tak i przy tym na to zaangażowanie możemy liczyć. Nic dla mieszkańców bez mieszkańców. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że to na nas ciąży ten obowiązek pracy, ale liczymy na wsparcie naszych mieszkańców. – powiedział Ryszard Pabian.

Strategia ma powstać w ciągu siedmiu miesięcy i będzie wymagała przyjęcia przez poszczególne Rady Gmin w formie uchwały.

Gmina Jasło jest największą w powiecie jasielskim – liczy 17 sołectw, które zamieszkuje około 16,3 tysiąca mieszkańców. Wójt Wojciech Piękoś wyznał: nasze oczekiwania co do strategii będą musiały iść w kierunku ścisłej współpracy z miastem Jasłem.

– Nasze ciążenie odbywa się w kierunku miasta. Ludzie mieszkają w Kołaczycach, Skołyszynie, Dębowcu czy Tarnowcu, ale to ciążenie jest naturalnie do jednostki administracyjnej jaką jest miasto Jasło. Nie wiem czy znajdziemy punkty wspólne, ale pewnie musimy znaleźć punkty wspólne patrząc na strategię MOF-u. Ja rozumiem, że jest to strategia pokazująca, że jest pewne centrum, które powinno oddziaływać na pozostałe samorządy w MOF-ie. I teraz mnie się wydaje, że większy problem ma Jasło, żeby nie być hegemonem, który tylko i wyłącznie potrzebuje MOF, żeby „wyciągnąć” znaczone pieniądze tylko żebyśmy wspólnie skorzystali i wspólnie się rozwijali jako ci mniejsi od miasta. Ale ci, bez których miasto nie jest w stanie sobie tak do końca poradzić. Przecież wydajemy pieniądze w sklepach, jeździmy tutaj autobusami, przyjeżdżamy do pracy, przyjeżdżamy do szkół, itd. Tutaj wydaje mi się, że największa praca przed nami, żebyśmy mogli te nasze oczekiwania uzupełnić czy sprostać tym oczekiwaniom. To jest chyba najważniejsza rzecz, która będzie nas tutaj spajać. To jest kwestia do rozmowy. – powiedział.

Burmistrz stwierdził, że miasto nie zamierza być w żaden sposób hegemonem, zaś przeciwnie – wyciąga rękę do współpracy i służy swoim doświadczeniem. Wszystko po to, aby poszczególne samorządy mogły równomiernie się rozwijać.

– Zdajemy sobie sprawę, że każdy ma priorytety i myślę, że będziemy na tej zasadzie szukać wspólnych zadań, gdzie ktoś być może będzie liderem konkretnego już projektu. Wtedy wiadomo, że te środki mogą być dedykowane w znacznej mierze dla tego bardziej potrzebującego. Bezwzględnie takim obszarem jest turystyka, gdzie niektóre z gmin mają lepsze propozycje niż miasto. Aczkolwiek tutaj też mamy doświadczenie. Enoturystyka to działanie, które jest mocno zaawansowane na terenie naszych gmin, ale tak naprawdę Jasło jest liderem, na którym opiera się całe współczesne winiarstwo. Więc jakiś potencjał tutaj już jest. Na pewno ścieżki rowerowe, na pewno różnego rodzaju trasy rekreacyjne. Tutaj wiadomo, że mogą się zaczynać w Jaśle czy biegnąć przez Jasło. Będziemy naturalnym centrum tego typu rozwiązań. Ale to tylko jeden z elementów. Na pewno nam zależy na utrzymaniu transportu publicznego, bo zarówno trasy komunikacji kolejowej, jak i drogowej, zaczynają się w Jaśle. Jesteśmy naturalnym węzłem sieci kolejowej i drogowej. Na pewno elementem, na który powinniśmy się skupić, to edukacja. Mamy różne rozwiązania w naszych samorządach. W Tarnowcu to ciążenie przeszło na szkoły społeczne. Ale mimo to, wszyscy borykamy się z tymi problemami. Natomiast na pewno nam zależy, abyśmy kształcili młodych, zdolnych ludzi, bo tak naprawdę mamy zdolnych mieszkańców. Zresztą widać to po różnego rodzaju konkursach, gdzie zdobywają laury. Otworzyliśmy niedawno Generator Nauki więc taką instytucją, gdzie będziemy kładli nacisk na rozwój edukacji i kultury. Bardzo chętnie będziemy w pewien sposób koordynować te działania, które mogą być potrzebne w naszych gminach. Zawieramy porozumienia z różnego rodzaju instytucjami, które przyjmą naszych uczniów albo przyjadą z wykładami. W sposób naturalny mamy też największe jednostki kultury, jak Jasielski Dom Kultury, Miejską Bibliotekę Publiczną, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Na pewno mieszkańcy okolicznych gmin korzystają z ich zasobów więc będzie nam zależeć, aby wysoki poziom tych instytucji utrzymać. Ale też chętnie służymy pomocą jeśli na przykład moglibyśmy te swoje propozycje przedstawić na terenie okolicznych gmin. Pewnie tych pól do współpracy jest wiele. – tłumaczy Ryszard Pabian.

A jakie oczekiwania jeśli chodzi o udział w partnerstwie MOF ma gmina Tarnowiec? – Gmina Tarnowiec, poprzez strategię Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, liczy przede wszystkim na rozwój turystyki. Ja osobiście uważam, że na tym polu mamy jeszcze bardzo dużo do zrobienia. Mamy bardzo duży potencjał jako gmina na polu turystycznym. Chodzi o trasy rowerowe, o ścieżki spacerowe. Tutaj myślę, że najwięcej moglibyśmy zrobić. Kilka pomysłów już urodziło się w mojej głowie. – mówi Agata Augustyn, wójt gminy Tarnowiec.

Zachęca ona również mieszkańców i organizacje pozarządowe funkcjonujące na terenie gminy do partycypacji w procesie przygotowania strategii: – Wójtem jestem od czterech miesięcy. Moim celem jest przede wszystkim jest zintegrowanie społeczeństwa. Właśnie już nie za długo, bo 5 czerwca, mamy takie spotkanie w sprawie ekonomizacji społecznej i tutaj robię wszystko, aby zachęcić koła gospodyń, straże, różne stowarzyszenia do takiej wspólnej pracy, bo bez tych instytucji nie jesteśmy w stanie sami – jako gmina – wiele zrobić. Tutaj potrzeba tego zaangażowania tych wszystkich instytucji, które bardzo dobrze działają, ale jednak wymaga to papierologii i trzeba się w to włączyć. Próbuję to zrobić i myślę, że mi się to uda.

Koszt opracowania strategii ZIT MOF Jasło wynosi przeszło 80 tysięcy złotych. Zapłacą za nią wszyscy partnerzy. Na mocy porozumienia wydatek zostanie pokryty w proporcjonalnych częściach, w zależności od liczby mieszkańców zamieszkujących dany teren według stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku, w następującej wielkości: miasto Jasło – 38%, gmina Jasło – 18%, gmina Dębowiec – 10%, miasto i gmina Kołaczyce – 10%, gmina Skołyszyn – 14%, gmina Tarnowiec – 10%.

(dapa)
d.palar@terazjaslo.pl