Czy w najbliższych latach Jasło będzie miejscem przyjaznym do życia?
Dzięki aktywnemu zaangażowaniu urzędników miejskich, przedsiębiorców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, zewnętrznych ekspertów oraz samych mieszkańców udało się zidentyfikować najważniejsze bolączki stojące na przeszkodzie w dalszym rozwoju społecznym i gospodarczym Jasła. Właśnie nadszedł czas na realizację zadań, które zmienią postrzeganie naszego miasta jako miejsca, w którym warto inwestować, osiedlać się, pracować, wychowywać kolejne pokolenia czy spędzać wolny czas w atrakcyjny sposób.
Jasło, ze względu na szereg czynników, zaliczane jest do grona miast średniej wielkości, które najszybciej w Polsce tracą swoje dotychczasowe funkcje społeczne i gospodarcze. Wobec próby zahamowania tego niekorzystnego trendu zostały podjęte działania ze strony urzędników, którzy korzystając ze wsparcia zewnętrznych ekspertów oraz społecznych partnerów w postaci funkcjonujących na tym terenie podmiotów gospodarczych, organizacji pozarządowych oraz samych mieszkańców, przeprowadzili dogłębną diagnozę bolączek, które nie sprzyjają właściwemu rozwojowi lokalnej społeczności. Następnie przygotowali propozycję przedsięwzięć, które mają sprawić, że nasze miasto będzie w najbliższej przyszłości postrzegane jako miejsce przyjazne do życia.
Działania te będą możliwe do realizacji dzięki pomocy jaką samorząd miejski otrzymał w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014-2021 oraz budżetu państwa. Całkowita wartość programu pod nazwą „Jasło – moje miasto, mój dom” wynosi ponad 15,3 mln złotych i jest w stu procentach finansowana ze środków zewnętrznych.
Marcin Bogusz, główny specjalista w Departamencie Programów Pomocowych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej (na zdjęciu powyżej) zaznaczył, że dzięki pozyskanemu przez Jasło wsparciu finansowemu, miasto będzie mogło rozwinąć się kompleksowo, zarówno w obszarze ochrony środowiska naturalnego, rozwoju gospodarczego, społecznego, jak również i instytucjonalnego.
– Skierowaliśmy ten program na początku do 255 miast średnich. Konkurs był dwuetapowy. Po pierwszym etapie zostały 54 miasta. Na koniec udało nam się wybrać, dzięki wsparciu Związku Miast Polskich, który wspierał nas ekspercko od samego początku i wspierał również wszystkie miasta w przygotowaniu dokumentów, 29 miast. Wśród tych miast jest Jasło. – powiedział.
Zarówno na etapie przygotowywania dokumentów do konkursu, jak i na etapie realizacji projektu, urzędnicy mogą liczyć na fachową pomoc i doradztwo ze strony ekspertów merytorycznych Związku Miast Polskich.
Jak podkreśla dr Tomasz Potkański, zastępca Dyrektora Biura Związku Miast Polskich (na zdjęciu powyżej), Jasło nie jest odosobnione na tle innych miast średnich, które dotyka realny kryzys rozwojowy.
– Te zjawiska kryzysowe są związane ze zmianami demograficznymi, kulturowymi, gospodarczymi na świecie, wywołanymi przez globalizację. Są to zjawiska bardzo negatywne. Każdy z nas je zna osobiście, bo nasze dzieci przemieściły się do jakiś głównych miast w kraju albo wyjechały za granicę i jeszcze nie wróciły, albo się przymierzają i w efekcie nasze miasta tracą tych najcenniejszych młodych mieszkańców, którzy są nie tylko naszą nadzieją, ale można to również przetłumaczyć na kategorie ekonomiczne. Jeśli młodzi ludzie wyjadą to nie tutaj urodzą dzieci, to nie tutaj dzieci będą chodziły do szkoły, dla których będziemy utrzymywali infrastrukturę. Jeśli nie będzie dzieci, nie będzie środków ministerialnych na utrzymanie szkół. Zmiany w strukturze demograficznej powodują, że wzrasta gwałtownie liczba seniorów, z którymi czasem trzeba będzie się zajmować. Tym będzie musiał zajmować się samorząd, z czym będą się wiązały koszty. A młodych osób, które byłyby podatnikami, które by napędzały lokalną gospodarkę nie będzie. To zjawisko jest niestety powszechne w całej Europie. Ono jest obiektywne zewnętrznie wobec Jasła i innych miast. Natomiast każde z polskich miast, które doświadcza takich uwarunkowań zewnętrznych, musi temu przeciwdziałać. To są procesy globalne. My nie zatrzymamy tych procesów natomiast powinniśmy umieć identyfikować kluczowe parametry tych procesów, czyli m.in. powinniśmy starać się osłabić te elementy, które są najbardziej negatywne, a wzmacniać te, które dają nam szanse na odbicie się. Sytuacja się zmienia. Nie będzie już tak, jak było kiedyś. Natomiast musimy na nowo przygotować się do zarządzania w nowych warunkach. Ja tu zupełnie nie mówię o pandemii, o wojnie w Ukrainie, które są dodatkowymi czynnikami komplikującymi naszą sytuację. – powiedział.
Podczas konferencji prasowej inaugurującej program „Jasło – moje miasto, mój dom” ekspert podkreślił, że jest on właśnie odpowiedzią na rozpoznane problemy.
Jak więc powinien przebiegać proces zahamowania tego niekorzystnego trendu w przełożeniu na konkretne działania ze strony władz miejskich?
– Wydaje się nam, jako Związkowi Miast Polskich, że program jest dobrze skonstruowany, że macie państwo szansę na ważny impuls rozwojowy. – ocenia dr Tomasz Podkański. – Przy czym to zawsze będzie proces, a nie przejście ze stanu „A” do stanu „B”. Prawdziwym sprawdzianem będą decyzje młodych ludzi, którzy w nadchodzących latach będą podejmowali decyzje o tym, gdzie się osiedlić, gdzie się rozwijać, gdzie zaciągać kredyt, gdzie budować dom czy mieszkanie, pod które ten kredyt może być zaciągnięty. To są ogromne decyzje. Młodzi ludzie są racjonalni. Jeśli ten program przyczyni się do podniesienia konkurencyjności Jasła, rozumianej jako tworzenie dobrej oferty dla ludzi młodych, to cele tego programu na pewno będą zrealizowane. Warunki zewnętrzne są trudne. Tym bardziej trzeba się do tego przykładać.
Jak zaznacza, realizacja zaplanowanych działań daleko wykracza poza środki będące w dyspozycji przyznanych przez Ministerstwo.
– Jasło będzie konkurowało z innymi miastami o umysły młodych ludzi, którzy pochodząc stąd wrócą po pobraniu nauk, albo wyjadą gdzieś. Również będzie konkurowało o tych młodych, którzy mogą tutaj przyjechać. Musi to być takie miejsce, które będzie spełniało ich potrzeby. A wiemy wszyscy, że potrzeby ludzi młodych są słuszne, bo tak się rozwija świat. Oczekiwania rosną, w związku z tym musimy się starać te oczekiwania spełniać. Wydaje się, że program jaki został przygotowany daje szansę Jasłu na odbicie się i wydaje się, że to jest bardzo dobry prognostyk. Jest rzeczą ważną, aby patrzeć na program, które przygotowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej jako na program pilotażowy, czyli taki, który się zadzieje w kilkudziesięciu miastach, a dokładnie 29. I to podejście będzie wykorzystywane przez inne miasta. – dodaje ekspert Związku Miast Polskich.
Beneficjentem tych działań mają być wszystkie warstwy społeczne naszego miasta. Wykaz zadań, jakie należy podjąć, aby Jasło stało się przestrzenią przyciągającą potencjalnych inwestorów, partnerem samorządowym tworzącym odpowiednie warunki dla rozwoju przedsiębiorczości, miastem stawiającym na edukację i rozwój młodego pokolenia, dbającym o swoich mieszkańców w każdym przedziale wiekowym, przyjaznym środowisku naturalnemu, umożliwiającym aktywne spędzanie wolnego czasu, zawiera osiemnaście przedsięwzięć. Dotyczą one różnych sfer życia społecznego, m.in. kształtowania polityki przestrzennej, wyznaczania ścieżek kariery i doskonalenia zawodowego, rozwijania pasji i zainteresowań jaślan, ochrony powietrza atmosferycznego, wyrabiania nawyków wśród obywateli brania wspólnej odpowiedzialności za rozwój miasta, czy wreszcie usprawnienia komunikacji pomiędzy administracją samorządową, a społeczeństwem.
Biorąc pod uwagę planowane do poniesienia wydatki, najwięcej kosztów pochłoną inwestycje infrastrukturalne, w tym m.in.:
- budowa drogi o długości około 1,2 km w strefie inwestycyjnej, która połączy ulicę Meblową z drogą krajową nr 28 na wysokości skrzyżowania z ulicą Marszałka Józefa Piłsudskiego;
- budowa centrum multimodalnego w miejscu dawnej stacji kolejowej przy ulicy Metzgera poprzez przebudowę istniejącego budynku oraz wykonanie miejsc postojowych w celu umożliwienia podróżnym odpowiednich warunków komunikacyjnych;
- zagospodarowanie terenu wokół Jasielskiego Domu Kultury poprzez montaż ławeczki upamiętniającej postać Jerzego „Dudusia” Matuszkiewicza;
- zagospodarowanie działki w pobliżu winnicy miejskiej wraz z montażem lunety do obserwacji panoramy Beskidu Niskiego, a przy dobrej widoczności również Tatr;
- utworzenie Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych w siedzibie Generatora Nauki (GEN);
- utworzenie Centrum Aktywnego Seniora poprzez adaptację budynku tzw. „małej Czwórki” przy ulicy Kopernika;
- wykonanie odnawialnych źródeł energii u odbiorców indywidualnych.
Niemniej ważnym elementem całości będą projekty realizowane przez partnerów społecznych, a więc Związek Gmin Dorzecza Wisłoki, Jasielskie Stowarzyszenie Przedsiębiorców oraz Fundację „Aktywna Galicja”.
Kiedy mieszkańcy zobaczą namacalne efekty programu? – Moim zdaniem, w stu procentach już w kwietniu 2024 roku, bo do tego czasu musimy zakończyć ten projekt. Wszystkie projekty są rozpoczęte, ale na ich efekty trzeba poczekać. – wyjaśnia Małgorzata Adamska-Chmiel, drugi zastępca burmistrza miasta Jasła. Zaznaczyła, że to najtrudniejszy projekt w jej osiemnastoletniej karierze zajmowania się funduszami europejskimi.
Władze Jasła podkreślają, że ważnym jest, aby zaplanowane działania mogły być realizowane wraz z partnerami społecznymi i gospodarczymi, bo to nie administracja publiczna tworzy rozwój gospodarczo-społeczny lecz odpowiada za kształtowanie przestrzeni i niezbędnej infrastruktury. Natomiast za rozwój odpowiadają sami mieszkańcy.
MÓWI: Ryszard Pabian, burmistrz Jasła
(dapa)
d.palar@terazjaslo.pl
