Będzie więcej przestrzeni, wykorzystania multimediów, poprawi się też dostępność dla osób niepełnosprawnych

Jasielskie muzeum, które od kilku dekad funkcjonuje w niewielkim domu odziedziczonym po cenionym w lokalnym środowisku lekarzu, społeczniku i honorowym obywatelu naszego miasta Stanisławie Kadyim zostanie gruntownie przebudowane. Miejscowej instytucji kultury udało się wreszcie pozyskać środki zewnętrzne na realizację inwestycji. Jeśli niezbędne formalności oraz prace budowlane pójdą zgodnie z planem to pierwsi goście zawitają w murach zmodernizowanego budynku już na wakacjach przyszłego roku.

Muzeum Regionalne w Jaśle od wielu lat boryka się z problemami lokalowymi. Ze względu na ograniczenia spowodowane niewielką przestrzenią wystawienniczą instytucja nie może w pełni prezentować lokalnej społeczności swoich licznych zbiorów. A zasób ten jest bardzo interesujący bowiem na chwilę obecną liczy sobie przeszło 27 tysięcy eksponatów. Dziesiątki, jak nie tysiące z nich zalegają na co dzień w magazynach, gdzie jedynie są na bieżąco konserwowane.

To, co przez ostatnie pięć dekad działalności tej miejskiej instytucji kultury udało się zgromadzić, ma teraz szansę na lepszą prezentację dla zainteresowanych przeszłością naszego miasta. Placówka niedawno dowiedziała się, że opracowany przez nią przed kilku laty projekt pod nazwą „Ukryte skarby Muzeum Regionalnego w Jaśle” i złożony do dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 z listy rezerwowej przesunął się na listę podstawową. Tym samym przyznana dotacja z unijnego budżetu stała się faktem. Nie pozostaje więc nic innego jak podpisać odpowiednią umowę i przystąpić do właściwej realizacji przedsięwzięcia.

– Początkowo projekt znalazł się na liście rezerwowej. Dopiero po uruchomieniu nowych mechanizmów finansowych udało się znaleźć środki na jego realizację. Ja myślę, że budynek Muzeum Regionalnego w Jaśle wymaga pilnych inwestycji. Natomiast nie ukrywam, że zawsze zapewnienie takiego finansowania z budżetu samego miasta Jasła byłoby problemem. Nasz budżet, jako instytucji, jest stosunkowo niewielki. Dlatego na pewno wsparcie ze środków zewnętrznych pozwoli na szybkie i terminowe wykonanie tej realizacji. – mówi Mariusz Świątek, dyrektor Muzeum Regionalnego w Jaśle.

Dzięki decyzji podjętej przez jasielskich radnych, muzeum ma zapewniony wkład własny wymagany przez instytucję wdrażającą fundusze unijne.

– Ten projekt „zalegał” z realizacją już od kilku lat. Został złożony do dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego naszego województwa. W tej chwili pojawiła się możliwość dofinansowania. Zaproponowano nam powrót do tych działań. Postaramy się, aby skompletować wszystkie wymagane dokumenty i podpisać umowę. Umowa będzie podpisana bezpośrednio przez muzeum, bo to ono będzie inwestorem i ono będzie realizować to zadanie. Tutaj ze strony miasta koniecznym jest zabezpieczenie dotacji dla muzeum, co już nastąpiło. – powiedział Ryszard Pabian, burmistrz Jasła.

Jak podkreślił Świątek, bez zaangażowania środków zewnętrznych trudno by było na chwilę obecną przystąpić do tak dużego zamierzenia inwestycyjnego:

– To jest około 4,5 miliona złotych, z czego 3 miliony zapewnia Samorząd Województwa Podkarpackiego. Pozostałe środki to są środki własne Urzędu Miasta Jasła. Myślę, że na pewno pozwoli to na zmianę jakości usług naszej instytucji i dostępność do tych dóbr kultury, które zgromadziliśmy przez pięćdziesiąt lat swojej działalności.

Zwiększy się powierzchnia wystawiennicza. O jedną trzecią

Zakres rzeczowy projektu jest bardzo interesujący. Jego głównym celem jest kompleksowa przebudowa infrastruktury obiektu znajdującego się przy ulicy, nie bez przyczyny nazwanej od imienia i nazwiska wcześniejszego właściciela domu, który miasto przejęło nieodpłatnie po jego śmierci.

– W ramach projektu „Ukryte skarby Muzeum Regionalnego w Jaśle” przede wszystkim zostanie rozbudowana część wystawiennicza. Muzeum, które ma skromne warunki wystawiennicze, zyska blisko dwieście metrów kwadratowych ekspozycji. Prawda jest taka, że budynek zostanie w całości przebudowany. – wyjawia plan Mariusz Świątek.

Koncepcja architektoniczna zakłada przede wszystkim nadbudowę budynku o dodatkowe piętro. To właśnie na tym poziomie ulokowane będą pomieszczenia, które placówka zamierza zaaranżować na ekspozycje tematyczne opierające się na dotychczasowych doświadczeniach oraz odpowiadające na sugestie gości.

Wobec tego, że muzeum jako instytucja użyteczności publicznej winna być dostępna dla szerokiego grona odbiorców, ważnym elementem będzie utworzenie ciągów komunikacyjnych oraz montaż podnośnika dźwigowego, dzięki czemu tutejszą placówkę kulturalną będą mogły odwiedzać także osoby z dysfunkcjami narządów ruchu.

Planuje się również przeniesienie sanitariatów i szatni z podziemia o poziom wyżej co ma niebagatelne znaczenie przy zalewaniu pomieszczeń, które ma miejsce w sytuacji ekstremalnych opadów deszczu i mało sprawny układ kanalizacyjny w tej części miasta. To nie są odosobnione incydenty, zresztą które generują dodatkowe koszty ekonomiczne.

– Na potrzeby tego projektu opracowano pełną dokumentację budowlaną. Posiadamy aktualne zezwolenie na budowę, a więc instytucja i miasto są przygotowane do realizacji. Przede wszystkim w tym naszym niewielkim ogródku zostanie dobudowana część komunikacyjna. Będzie ona na poziomie ulicy, a więc nie będzie problemu z dostępnością. Będzie podnośnik, który zapewni komunikację między wszystkimi piętrami. To, co nas najbardziej cieszy, to ta część ekspozycyjna, która w tej chwili zajmuje dwie kondygnacje, a zostanie powiększona o jedną kondygnację. A więc uzyskamy z marszu 167 metrów kwadratowych powierzchni wystawienniczej. Czyli tak naprawdę o jedną trzecią. My jeszcze chcemy w tym budynku, w dawnym domu doktora Kadyiego, wygospodarować kolejne sale, które pozwolą nam na udostępnienie takich mniejszych gabinetów tematycznych. – mówi Świątek.

Mniej nudnych gablotek, więcej prezentacji z wykorzystaniem multimediów

Pracownicy muzeum mają ambitne plany i już snują pomysły związane z nową kompozycją poszczególnych wystaw stałych.

– W tej chwili muzeum funkcjonuje w oparciu o trzy duże wystawy czasowe, tj. sztuka sakralna, rzemiosło artystyczne i etnografia. Na podstawie uwag zwiedzających dążymy do tego, aby te wystawy tematyczne zachować, ale żeby one były bardziej mobilne. Żeby to nie były wystawy, które po urządzeniu funkcjonują przez dwadzieścia, trzydzieści lat i najzwyczajniej się ludziom opatrzą. Chcemy po prostu robić wystawy stałe, ale to będą wystawy, na których ekspozycje będą się dosyć dynamicznie zmieniać. Część ekspozycji można przebudować i pokazać te rzeczy, które są w magazynach, zmienić troszeczkę ich kontekst. A więc chcemy być po prostu bardziej mobilni. Dzisiaj niestety takie duże wystawy w Jaśle nam się nie sprawdzają, ponieważ po roku, dwóch one są najzwyczajniej opatrzone. Natomiast ciągle są kolejne rocznice, nowe wydarzenia. Chcemy, żeby to było adekwatne, bo ludzie interesują się tym co jest na topie. W ten sposób chcemy nawiązywać do różnych wydarzeń kulturalnych, historycznych, patriotycznych, organizować spotkania z ciekawymi ludźmi. To jest nasz cel. – wyjawia.

W osiągnięciu zamierzonego celu mają pomóc dodatkowe elementy projektu, który oprócz przebudowy istniejącej infrastruktury technicznej przewiduje również zakup sprzętu wystawienniczego, w tym urządzeń multimedialnych, które uatrakcyjnią prezentację zbiorów.

– Nie jesteśmy w stanie pokazać wszystkich swoich zasobów, chociażby malarstwa, ale dzięki ekspozycjom multimedialnym będziemy się starać tę lukę zapełnić. Aby każdy, kto jest szczególnie zainteresowany jakimś działem naszej działalności, mógł sobie w wersji wirtualnej obejrzeć to w godnych warunkach, na miarę XXI wieku. – mówi.

Utrudnienia w funkcjonowaniu placówki

Na czas prowadzonych robót budowlanych muzeum będzie musiało się wyprowadzić i przenieść swoją działalność do tymczasowej lokalizacji. Jak powiedział burmistrz miasta Ryszard Pabian: – Trwają w tej chwili przygotowania do tego, aby na czas realizacji zadania wyprowadzić zbiory z muzeum. Mamy miejsce, gdzie będzie można to wykonać. W tej chwili pan dyrektor rozpoznaje jakie warunki trzeba spełnić, aby mogły być tam przechowywane zbiory muzealne.

Mariusz Świątek: – Niestety, muzeum musi opuścić budynek, bo to będzie plac budowy. Musimy się przenieść do zupełnie innego pomieszczenia. Wiadomo, że nie będzie tam możliwości zorganizowania ekspozycji stałych natomiast będziemy zajmować się tym do czego muzeum jest powołane, czyli opracowywaniem zbiorów. Ale zamierzamy również prowadzić działalność edukacyjną. Będą to przede wszystkim wystawy plenerowe. Myślę, że zamiast zapraszać do siebie będziemy wędrować po jasielskich szkołach, instytucjach oświatowych. Nie ukrywam, że zamierzamy również w większym zakresie wykorzystać użyczony nam przez Urząd Miasta budynek dworca kolejowego w Jaśle. Sala poczekalni nadaje się do organizowania wystaw czasowych, powiedzmy fotograficznych czy takich, na których nie wystawiamy eksponatów, a materiały edukacyjne.

Dyrektor Mariusz Świątek prosi odwiedzających muzeum o cierpliwość.

– Prosimy zaglądać na naszą stronę internetową. My ze swej strony deklarujemy, że będziemy się jakoś pokazywać w przestrzeni miejskiej. Myślę, że te wystawy plenerowe, które czasem urządzamy, będziemy organizować w jeszcze większym zakresie, bo uważamy, że to jest dobra droga i pozwala wielu osobom na kontakt ze zbiorami Muzeum Regionalnego w Jaśle. – apeluje.

Burmistrz podkreśla, że przedmiotowa inwestycja ma ważne znaczenie. Jest bezpośrednią odpowiedzią samorządu na współczesność w sferze kulturalnej naszego miasta.

– Od wielu lat już mówi się o tym, że muzeum ma problemy jeśli chodzi o miejsce do właściwego funkcjonowania. A ten projekt przewiduje zarówno zwiększenie powierzchni wystawienniczej, jak też poprawę dostępności. Powstanie przede wszystkim winda i sanitariaty, które w tej chwili są w piwnicach. Jest to obiekt, który musi być ogólnodostępny, a więc te planowane działania na pewno do tego doprowadzą. – powiedział.

Jak będzie wyglądał harmonogram czasowy przedsięwzięcia? Otóż, w najbliższym czasie muzeum zawrze umowę z Samorządem Województwa Podkarpackiego na przekazanie dotacji. Najpóźniej w połowie roku zamierza przeprowadzić postępowanie przetargowe, które wyłoni wykonawcę robót. Właściwy okres realizacji zleconych prac to szesnaście miesięcy.

– Mam nadzieję, że projekt zostanie zrealizowany w terminie, bo jest to wymóg finansowania. – ufa Świątek. – Myślę, że po tych szesnastu miesiącach inwestycji będziemy mogli udostępnić nowy obiekt mieszkańcom miasta Jasła.

W niedalekiej przyszłości: potrzeba kolejnego budynku

W przestrzeni publicznej pojawiają się liczne pytania czy przy zaangażowaniu tak znaczących środków nie korzystniejszym rozwiązaniem byłoby wybudowanie całkowicie nowego obiektu muzealnego, który zapewniałby lepszą dostępność komunikacyjną.

Jak wyjaśnił mi burmistrz: – Przede wszystkim cel na jaki został przekazany ten budynek mówi o tym, że ma być to muzeum, a więc ten obiekt i tak byśmy musieli utrzymywać. Myślę, że jego lokalizacja jest dobra Oczywiście, mamy trochę problemu z miejscami parkingowymi, ale on się wpisał już w miejsce funkcjonowania. Mam nadzieję, że poprawa wielkości ekspozycji wystawienniczej przyczyni się do tego, że w będziemy mieli więcej odwiedzających nasze muzeum.

Mariusz Świątek dopowiada z kolei, że muzeum i tak w przyszłości będzie musiało się „rozglądnąć” na kolejnym budynkiem bowiem przechowywanie tak bogatych zbiorów wystawienniczych w archiwach mija się z celem, dla którego powołano do życia podległą miastu instytucję kultury.

– Biorąc pod uwagę nasze zasoby to chętnie byśmy docelowo widzieli jeszcze większe powierzchnie wystawiennicze. Chcielibyśmy w szerszym kontekście dotrzeć do mieszkańców miasta Jasła z naszą ofertą. Nie tylko taką wystawienniczą, ale i organizujemy różne spotkania, wydarzenia, które tworzą rozwojowi kultury. – wyjaśnia.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl