Jasielscy numizmatycy obchodzą rubinowy jubileusz

Polskie Towarzystwo Numizmatyczne Koło w Jaśle imienia doktora Stanisława Kadyi’ego obchodzi jubileusz czterdziestolecia istnienia. Bogate zbiory, którymi dysponują jasielscy numizmatycy, można oglądać na specjalnie przygotowanej wystawie w miejscowym muzeum, a ci najbardziej zasłużeni odebrali dziś pamiątkowe medale, odznaczenia i dyplomy w dowód uznania za wybitne zasługi położone w rozwój stowarzyszenia.

Członkowie jasielskiego Koła Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego rozpoczęli świętowanie jubileuszu od modlitwy na grobie swojego patrona doktora Stanisława Kadyi’ego – wybitnego lekarza okulisty, miłośnika dziejów regionu, kolekcjonera sztuki i numizmatów, Honorowego Obywatela Miasta Jasła oraz mszy świętej w Kolegiackiej Parafii pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, podczas której modlono się w intencji zmarłych i żyjących działaczy stowarzyszenia.

FOTOGALERIA: Czterdziestolecie jasielskich numizmatyków

W Muzeum Regionalnym, z którym Koło ściśle współpracuje już okrągłych piętnaście lat, otwarto okolicznościową wystawę pod tytułem „Zbiory jasielskich numizmatyków w 40-leciu Koła”. Z okazji jubileuszu dyrektor placówki Alfred Sepioł wręczył prezesowi Januszowi Burbelce Nagrodę Honorową im. dr Stanisława Kadyi’ego. To okolicznościowa statuetką, której twórcą jest krakowski artysta-rzeźbiarz Maciej Pęcak.

– Trzy tygodnie temu w naszym muzeum obchodzony był Międzynarodowy Dzień Muzeów. Była zorganizowana tzw. „Noc Muzeów”, połączona z koncertem muzyki dawnej. W tym najważniejszym dla wszystkich muzealników dniu w roku tradycyjnie wręczamy dyplomy, podziękowania i nagrody dla tych osób i instytucji, które współpracują z naszym muzeum. Oczywiście, w tym dniu mieliśmy zamiar uhonorować prezesa Janusza Burbelkę naszą nagrodą honorową imienia doktora Stanisława Kadyi’ego. – powiedział dyrektor.

– Ta nagroda honorowa została ustanowiona kilka lat temu po to, aby wyróżniać nią osoby, które mają szczególne zasługi we współpracy z muzeum, które sponsorują działalność naszego muzeum, które są dla nas szczególnie ważne. Pierwszą statuetkę otrzymał dwa lata temu Jurij Zadansky, dyrektor muzeum z Trebiszowa – miasta, z którym współpracujemy już 23 rok. Pierwszym laureatem z Polski będzie prezes Janusz Burbelka. Jest to nagroda wręczana w dniu obchodów czterdziestolecia koła i w dniu piętnastolecia ścisłej współpracy z kołem numizmatycznym. – dodał.

Do statuetki dołączono pamiątkowy dyplom o treści: „W uznaniu zasług wieloletniej współpracy między Muzeum Regionalnym w Jaśle, a Kołem Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Jaśle imienia doktora Stanisława Kadyi’ego i szczególny osobisty wkład w rozwój tej współpracy.”

Gratulacje i serdeczne życzenia z okazji jubileuszu złożył, na ręce prezesa Koła Janusza Burbelki wszystkim działaczom burmistrz miasta Jasła Andrzej Czernecki.

– Chciałem złożyć na ręce Pana Prezesa najlepsze życzenia i gratulacje tego wspaniałego jubileuszu. Gratulacje dotyczą tej wspaniałej współpracy pomiędzy muzeum i Waszym stowarzyszeniem, ale przede wszystkim podziękować i pogratulować tego, że w mieście Jaśle Wasza obecność jest zawsze bardzo pięknie zaznaczana. To jest ubogacenie naszego życia kulturalnego i historii. Liczę na to, że w niedługim czasie będzie 650-rocznica uzyskania praw miejskich przez Jasło, uda nam się zaznaczyć to w sposób kolekcjonerski okolicznościową monetą. O to z góry proszę. Życzę, by jeszcze przez wiele lat stowarzyszenie funkcjonowało tak wspaniale, jak do tej pory. – powiedział.

Na wystawie ukazującej czterdziestoletni dorobek jasielskich numizmatyków udało się pokazać tylko część bogatej kolekcji będącej w ich prywatnych zbiorach. Warunki lokalowe muzeum pozwoliły tylko na wystawienie siedemnastu gablot, w których prezentowane są walory podzielone na poszczególne grupy tematyczne.

– Numizmatyka tak szybko się rozwija, tyle nowych walorów jest wybijanych przez mennice w Polsce, ale też zagraniczne, że jedna osoba czy zespół nie mogą ogarnąć tego wszystkiego. Jest to wspaniała dziedzina, która edukuje człowieka przede wszystkim z historii. Jest to nauka pomocnicza w historii, ale też w wielu innych dziedzinach. – podkreśla Alfred Sepioł.

Wystawę uzupełniają pamiątki związane z działalnością Koła, czyli: kroniki jubileuszowe, plakaty z organizowanych wystaw, wzory zaproszeń, kalendarzyki oraz perełki wydane z okazji czterdziestolecia: to medal pamiątkowy oraz pierwsze w historii miasta lokalne monety o nominale „1 Golesz”.

Takich okolicznościowych medali powstało dwieście – każda z certyfikatem autentyczności i nadanym jej numerem. Jej głównym motywem jest, będąca w zbiorach muzeum i prezentowana na wystawie, srebrna Tetradrachma Aleksandra Wielkiego pochodząca z lat 324 – 323 p.n.e.

Na awersie medalu zaprojektowanego przez Rusłankę i Andrzeja Nowakowskich z Warszawy i wybitą przez Mennicę Polską znajdują się: herb miasta Jasła (z lewej strony), logo Muzeum Regionalnego w Jaśle (z prawej strony) oraz logo Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego (centralnie u dołu), wpisane z filary Starostwa Powiatowego w Jaśle. U góry umieszczono napis „Jasło”. Rewers to wspomniana wcześniej Tetradrachma oraz napis „40 lat Koła Numizmatycznego im. dr. St. Kadyiego w Jaśle” i data „1973-2013” (parametry techniczne: średnica – 70mm, stop: tombak srebrzony oksydowany, masa: 174,6 gramów).

Z okazji jubileuszu wybito również żetony o nominale „1 Golesz” – pierwsze numizmaty miejskie nawiązujące graficznie do ruin średniowiecznego grodziska górującego nad wzgórzami w okolicach Jasła.

„Ruiny zamku Golesz w Krajowicach – skromne pozostałości kamiennych murów po średniowiecznym zamku, znajdujące się na spłaszczonym szczycie wzgórza Golesz. Pierwsza wzmianka o zamku pojawia się w dokumencie źródłowym z 1319 roku. Był on siedzibą starostów i najwyższego sądu. Zamek został spalony w czasie wojen szwedzkich w 1657 roku. Po rozbiorach Polski rozpoczęto budowę starostwa jasielskiego, do której został użyty kamień z ruin zamku” – napisano na certyfikacie.

Autorem projektu są: Alfred Sepioł, Janusz Burbelka, Stanisław Midura oraz Zbigniew Pięta. Na awersie umieszczono herb Królewskiego Wolnego Miasta Jasła z 1365 roku oraz napis w otoku: „Królewskie Wolne Miasto Jasło 1365”, a na rewersie: wspomniany fragment ruin, napis w otoku „Koło Numizmatyczne PTN Jasło im. dr. Stanisława Kadyiego”, logo Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, datę „1973-2013” oraz nominał „1 Golesz”.

Numizmat został wybity przez sanockiego mincerza Andrzeja Budzickiego, certyfikaty opracował i wydał Józef Biernacki, a tekturowe pudełka na ich przechowywanie – firma Tek Kart Jana Twaroga.

Parametry numizmatu: średnica – 32mm., stop – metal mosiądz platerowany i metal mosiądz srebrzony oksydowany, masa -13,2 grama, nakład – 180 sztuk.

Ponadto wydano 80-stronicowy suplement do kroniki jubileuszowej, obejmujący lata 2008-2013. Wydawnictwo powstało dzięki sponsorom: Józefowi Biernackiemu, Aleksandrowi Czerwińskiemu, Adamowi Kozakowi, Zarządowi Oddziału PTN Jasło, Andrzejowi Sworowskiemu, Janowi Wątrobie, Zbigniewowi Pięcie, Stanisławowi Banasiowi, Piotrowi Handzlowi, Zbigniewowi Hawliczkowi, Maciejowi Pawlusiowi, Krzysztofowi Dolnemu, Janowi Twarogowi, Markowi Mroczce, Zbigniewowi Jaskulskiemu i Mariuszowi Żychowskiemu oraz okolicznościowe koperty, kartę pocztową i pieczątkę.

Takie „gadżety” otrzymał każdy z członków Koła oraz zaproszonych na świętowanie jubileuszu gości.

– Spotykamy się dzisiaj na jubileuszu czterdziestolecia Koła Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego imieniem doktora Stanisława Kadyi’ego w Jaśle. Uroczystości jubileuszowe są świetnym momentem podsumowań i próbą spojrzenia wstecz. Jest to również doskonały czas do ukształtowania celów i zadań na przyszłość. Numizmatyka polska to wielka księga pisana przez wieki. Czas płynie jak rzeka, przemija bezpowrotnie. Pozostają jednak wspomnienia i ślady dokonań ludzi, którzy żyli i działali w minionym czasie. W 2003 roku nasze koło obchodziło uroczystość jubileuszu trzydziestolecia, a obok wielu innych dokumentów i pamiątek powstała kronika, która udokumentowała dokonania jasielskich numizmatyków od zarania działalności, to jest od marca 1973 roku. W 2008 roku obchodziliśmy jubileusz trzydziestopięciolecia. Szybko minęło kolejnych pięć lat i z tej okazji mamy znów powód do świętowania kolejnego jubileuszu. Przekazujemy suplement do wspomnianej kroniki. Mamy nadzieję na jej ciepłe przyjęcie. – powiedział prezes Koła Janusz Burbelka.

Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, reprezentowany na obchodach przez dotychczasowego prezesa prof. Mariusza Mielczarka (obecnie funkcję tą pełni Zbigniew Nestorowicz z Lublina), sekretarza generalnego Adama Zająca oraz zastępcę sekretarza generalnego Zbigniewa Żyłkę, z okazji czterdziestolecia jasielskich numizmatyków postanowił uhonorować: Medalem imienia profesora Ryszarda Kiersnowskiego – Józefa Biernackiego i Marka Mroczkę (Złotym) oraz Piotra Handzla, Mieczysława Kolankę, Tadeusza Dołęgę, Michała Wojdyłę, Andrzeja Kmiotka i Zbigniewa Hawliczka (Srebrnym); Odznakami Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego – Aleksandra Czerwińskiego, Jana Lazara, Adama Kozaka, Marię Kokoczkę, Jana Wątrobę, Jana Wolińskiego, Zbigniewa Piętę, Mariusza Świątka i Stanisława Midurę; Dyplomem Honorowym Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego: Alfreda Sepioła, Henryka Zycha, Andrzeja Sworowskiego, Stanisława Banasia, Janusza Burbelkę, Marka Czarneckiego oraz Koło Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego imienia doktora Stanisława Kadyi’ego w Jaśle.

– Złoty Medal im. profesora Kiersnowskiego – osoby o tak wielkim autorytecie – jest dla mnie ogromnym wyróżnieniem. Zapoznałem się z jego biografią zawartą w dostępnych publikacjach kiedy otrzymałem Srebrny Medal. Myślę, że to dzisiejsze wyróżnienie przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego mnie i pozostałych kolegów jest dowodem, że koło działające na ziemi jasielskiej przez te dziesiątki lat sprawdziło się. Nasze dokonania, które są zawarte w publikacjach wydawanych na okrągłe jubileusze, to wkład wszystkich działaczy Koła. Ale przez ostatnie dziesięciolecie sternikiem tego wszystkiego jest prezes Janusz Burbelka. To pod jego adresem również dedykuję te podziękowania. – powiedział w imieniu odznaczonych Józef Biernacki.

Profesor Mariusz Mielczarek w szczególny sposób uhonorował prezesa Koła Janusza Burbelkę, przekazując na jego ręce wyjątkową monografię Orderu Virtuti Militari, wydaną przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Publikacja ta nie jest dostępna w normalnej sprzedaży, a Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w ramach dobrej współpracy z resortem otrzymał jedynie tylko kilka egzemplarzy tego cennego wydawnictwa.

– Jestem w Jaśle po raz drugi. W ciągu dziesięciu lat kiedy miałem zaszczyt i przyjemność kierować Polskim Towarzystwem Numizmatycznym, a był to naprawdę ogromny honor, nie ukrywam, że jakakolwiek sprawa dotycząca Jasła zawsze była czymś miłym. Nie muszę Państwu przypominać osiągnięć, bo wystarczy, że przeczytałem książeczkę, która powstała. Nie ukrywam, że już wczoraj autorowi owej książeczki mówiłem miłe słowa, bo jestem zachwycony tym, co Państwo robicie. Tak naprawdę to zachwycony jestem Państwa skromnością, bo na medalu umieściliście Tetradrachmę Aleksandra Wielkiego, który notabene zmarł w 323 roku. Jest to jedna z najstarszych monet greckich znalezionych na ziemiach polskich. Właśnie za tą skromność, za to, że potrafiliście Państwo robić bardzo dużo nie chwaląc się, że niekiedy trzeba było od Państwa wyciągać wiadomości jak dużo zrobiliście, a nie uchodziło to uwadze nie tylko nas, chciałbym Państwu bardzo gorąco podziękować. Czynię to nie tylko z ogromnej sympatii, będąc pod wrażeniem Państwa osiągnięć. – powiedział.

W tym wyjątkowym dniu listy gratulacyjne złożyli: Prezes Oddziału PTN w Jaśle Marek Czarnecki, Prezes Zarządu Oddziału PTN w Krośnie Antoni Kubit, Zastępca Dyrektora Oddziału Okręgowego Narodowego Banku Polskiego w Rzeszowie Bogusław Kapusta, Wójt Gminy Jasło Stanisław Pankiewicz, dyrektor Muzeum Regionalnego w Jaśle Alfred Sepioł oraz prezes Jasielskiego Klubu Motorowego i Ratownictwa Drogowego Józef Biernacki.

– – –

W marcu 1973 roku Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego w Rzeszowie podjął uchwałę o powołaniu do życia Koła w Jaśle. W zebraniu organizacyjnym uczestniczyło jedenaście osób, które funkcję pierwszego prezesa powierzyły śp. Kazimierzowi Tomasikowi. Członkowie spotykali się w każdy poniedziałek o godzinie osiemnastej w pomieszczeniach Jasielskiego Domu Kultury. Kolejnymi prezesami organizacji byli: śp. Zygmunt Kachlik, Henryk Zych, Józef Biernacki Jan Zawiliński i od 24 stycznia 2000 roku do dnia dzisiejszego Janusz Burbelka. W 1989 roku podjęto starania o wybicie okolicznościowego medalu upamiętniającego 50. rocznicę śmierci urodzonego w Jaśle majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala” (przypadającą rok później). 29 października 1990 nastąpiło przekształcenie nazwy Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego na Polskie Towarzystwo Numizmatyczne. W styczniu 1998 roku, podczas walnego zebrania koła PTN, podjęto uchwałę o nadaniu imienia doktora Stanisława Kadyi’ego – wybitnego lekarza okulisty, miłośnika Jasła i zapalonego numizmatyka. W 2003 roku, z okazji okrągłego jubileuszu trzydziestolecia, powstała pamiątkowa kronika opisująca wydarzenia, których inicjatorami lub uczestnikami byli jasielscy numizmatycy. Ostatni duży jubileusz obchodzony był w 2008 roku. Podczas obchodów najwyższym odznaczeniem numizmatycznym – tzw. „Kwadratem” uhonorowany został śp. Zygmunt Kachlik. Rok 2010 to tragiczna katastrofa prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem, w której zginął członek koła – Senator Stanisław Zając. W kolejnych latach nawiązano współpracę z podmiotami zewnętrznymi, m.in. Podkarpackim Bankiem Spółdzielczym Oddział w Jaśle, w siedzibie którego organizowane były cykliczne wystawy poświęcone Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu oraz Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II. W sierpniu 2012 roku koło objęło honorowym patronatem sklep numizmatyczny „Columbia” prowadzony przez jednego ze swoich członków – Zbigniewa Piętę. Jasielscy numizmatycy regularnie kolportują między sobą wydawnictwa tematyczne – m.in. kwartalnik „Grosz”.

W roku jubileuszowym do koła należą: Stanisław Banaś, Józef Biernacki, Ryszard Blezień, Janusz Burbelka, Marek Cecuła, Marek Czarnecki, Bogusław Czeluśniak, Aleksander Czerwiński, Adam Dachowski, Krzysztof Dolny, Tadeusz Dołęga, Jerzy Dyda, Piotr Handzel, Zbigniew Hawliczek, Irena Jabłońska, Bożena Anna Jureczko, Jerzy Karpiński, Radosław Kapanowski, Andrzej Kmiotek, Mieczysław Kolanko, Władysław Korzeniowski, Maria Kokoczka, Adam Kozak, Jolanta Kuźnar, Jan Lazar, Michał Lubaś, Paweł Maresz, Antoni Mazur, Marek Mroczka, Andrzej Nostek, Andrzej Nowacki, Jakub Pawluś, Maciej Pawluś, Łukasz Pietrus, Zbigniew Pięta, Bogusław Pięta, Jan Pyzik, Magdalena Pyzik, Bogdan Skumiał, Mariusz Socha, Hubert Sochacki, Stefan Sochacki, Marcin Sołtys, Dariusz Stanek, Andrzej Sworowski, Piotr Twardzicki, Piotr Waśko, Jan Wątroba, Piotr Wietecha, Michał Wojdyła, Jan Woliński, Bogusława Wójcik, Wojciech Zając, Jan Zawiliński, Marian Zawiliński, Wojciech Zbiegień, Mariusz Żychowski, Henryk Zych.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl