Po raz dziesiąty będą zbierać pieniądze na ratowanie zabytków jasielskiego cmentarza

Już po raz dziesiąty organizowana jest publiczna zbiórka pieniędzy na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków znajdujących się na jasielskim Starym Cmentarzu. Przez ostatnie lata dzięki hojności mieszkańców miasta oraz gości odwiedzających w pierwsze dni listopada groby swoich bliskich udało się zebrać ponad 118 tysięcy złotych, co przy udziale finansowym miasta, urzędu marszałkowskiego oraz wojewódzkiego konserwatora zabytków pozwoliło na odrestaurowanie dziewięciu pomników nagrobnych o istotnych walorach artystycznych i historycznych.

Kwesta na rzecz ratowania zabytków cmentarza komunalnego przy ulicy Zielonej w Jaśle odbywa się nieprzerwanie od 2009 roku. Z inicjatywy artysty-fotografika Tomasza Kasprzyka został zawiązany społeczny komitet, którego celem było gromadzenie środków finansowych pozwalających na objęcie pracami konserwatorskimi pomników nagrobnych o największych walorach artystycznych i historycznych, które bez publicznego wsparcia uległyby zniszczeniu ze względu na wiek swojego powstania i na skutek działania niekorzystnych warunków atmosferycznych.

– Kiedy w 2009 roku powstał pomysł, aby ratować zabytki jasielskiego Starego Cmentarza, jednego z najstarszych w województwie podkarpackim, spotkał się on z bardzo dużą życzliwością. – wspomina senator Alicja Zając, która stoi na czele społecznego komitetu. – Jasło w czasie wojny zostało doszczętnie zniszczone. Właściwie ocalało w nim niewiele, m.in. ten cmentarz. Na tym cmentarzu znajdują się nagrobki o wielkiej wartości artystycznej. Gdyby nie akcja społecznego komitetu to pewnie wielu z nich nie udałoby się zachować do dnia dzisiejszego. To, że ktoś chce dobrowolnie, nawet nie będąc z Jasła, ofiarować swój grosz na ratowanie zabytków to jest to bardzo cenne.

Z roku na rok przybywa zwolenników tej idei. Podczas pierwszej zbiórki przeprowadzonej w 2009 roku udało się zebrać 7 tysięcy złotych. Z każdym kolejnym rokiem do puszek kwestujących trafiały coraz większe kwoty. Co roku Jaślanie oraz goście odwiedzający w pierwszych dniach listopada groby swoich najbliższych przekazują na ten cel kwoty średnio przekraczające 10 tysięcy złotych.

Konto społecznego komitetu zasiliły w tym czasie również datki pochodzące od ofiarodawców. Jednym z nich był Tomasz Kasprzyk, który przekazał kwotę 5 tysięcy złotych pochodzącą z licytacji swoich prac fotograficznych, a także wywodzący się z naszego miasta wybitny kompozytor muzyki filmowej i telewizyjnej Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz. W ubiegłym roku była to kwota 10 tysięcy złotych, a w tym przekazał już kolejne 5 tysięcy złotych.

Środki zebrane w czasie publicznej zbiórki uzupełniane są dotacjami pochodzącymi z trzech niezależnych od siebie źródeł: budżetu miasta, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego oraz Podkarpackiego Konserwatora Zabytków.

Burmistrz Jasła Ryszard Pabian: – Mam tę przyjemność być członkiem-założycielem tego społecznego komitetu i nawet kiedy przez cztery lata nie miałem nic wspólnego z samorządem to nie zaprzestałem swojej działalności w jego ramach. Zapewniam, że to jest ogromna przyjemność kiedy spotyka się osoby, które przechodząc przez bramę cmentarną zatrzymują się przy nas chcąc porozmawiać i wyrażają ogromną ochotę wspomożenia tych naszych działań. Dzięki temu ogromna kwota wpłynęła na ochronę naszych zabytków cmentarnych. To również powód do tego, by miasto się w to zaangażowało. Stąd też rokrocznie z naszych środków miejskich wspomagamy te działania. Występujemy również z wnioskami do Urzędu Marszałkowskiego i Podkarpackiego Konserwatora Zabytków. Kiedy widzą taką społeczną inicjatywę to wtedy o wiele chętniej przeznaczają te środki.

W ciągu dziesięciu lat udało się uchronić od dalszej dewastacji związanej z działaniem warunków atmosferycznych dziewięć pomników nagrobnych: figurę św. Jana Ewangelisty z 1879 roku (2009 rok), pietę na grobie Wojciecha Pietrzyckiego z początku XX wieku (2010 rok), nagrobek rodziny Kleczkowskich z połowy XIX wieku (2011 rok), pomnik nagrobny Romualda Palcha z początku XX wieku (2012 rok), nagrobek w formie obelisku prof. Andrzeja Karpińskiego z końca XIX wieku (2013 rok), nagrobek rodziny Szreniawskich i Małeckich z figurą Matki Boskiej Apokaliptycznej z przełomu XIX i XX wieku (2014 rok), pomnik nagrobny rodziny Bartmańskich z rzeźbą figuralną przedstawiającą św. Marię Magdalenę z początku XX wieku (2015 rok), pomnik nagrobny Zofii Olgi Lewickiej (2016 rok), rzeźbę figuralną przedstawiająca Najświętszą Maryję Pannę na grobie Marii Sołtys (2017 rok).

Celem obecnej akcji jest zbiórka funduszy na renowację figury Matki Bożej Różańcowej znajdującej się na grobie śp. Maryi Gubały.

Tomasz Kasprzyk ze społecznego komitetu: – Jest ona wykonana z piaskowca typu kredowego, czyli bardzo nieodpornego na warunki atmosferyczne. Zresztą widać, że to uczytelnienie całej figury wymaga szybkich prac konserwatorskich. To jest figura, która stoi na stosie kamieni, a na tym stosie kamieni jest inskrypcja. To jest piękny napis wykonany w piaskowcu. Również jego należy poddać szybkim pracom konserwatorskim, ponieważ za rok już na pewno nie odczytamy, co zostało zawarte w tej inskrypcji. Nie znamy wykonawcy tego nagrobka. Być może, że jego autorem jest któryś z jasielskich kamieniarzy. Czy to Sroczyński czy może Mitasiński wykonywał tą bardzo ładną rzeźbę, nie wiemy. Na pewno ma ona bardzo duże wartości artystyczne. Pomnik jest już zgłoszony do urzędu ochrony zabytków, że będzie poddany pracom konserwatorskim w przyszłym roku. Zaraz na wiosnę zostanie opracowany program jego renowacji.

Tegoroczna kwesta będzie trwała przez dwa dni: 1 listopada (czwartek) i 2 listopada (piątek). Wśród osób, które przy bramie wejściowej będą stać z puszkami oznaczonymi logiem akcji i zachęcać do wsparcia idei ratowania zabytków jasielskiej nekropolii, będą m.in. lokalni parlamentarzyści, urzędnicy miejscy, harcerze, młodzież z I Liceum Ogólnokształcącego im. króla Stanisława Leszczyńskiego oraz członkowie Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego.

– Wiele osób, które rokrocznie odwiedza jasielski cmentarz, już zna tą ideę. Natomiast niektórzy przychodzą po raz pierwszy i trzeba do nich przemówić. Czasem mi się zdarza, że prawie wybiję dno w puszce, bo przez cały czas nią brzęczę. Ale to otwiera serce ludzi. Jak nie zapomnę to zawsze w kieszeni mam cukierki dla dzieci. Dzieci są wtedy przeszczęśliwe, bo nie zawsze rodzice pozwalają im jeść słodycze. Ale czasem obce babcie mogą takim cukiereczkiem dziecko poczęstować. Jesteśmy już gotowi do kwesty. Mamy puszki, identyfikatory, mamy nalepki. – komentuje Alicja Zając.

Burmistrz miasta Ryszard Pabian zachęca do aktywnego udziału w tym przedsięwzięciu: – Przede wszystkim liczę na ogromne zaangażowanie ze strony osób, które odwiedzają ten cmentarz. Rokrocznie kiedy przyjeżdżają tutaj na Wszystkich Świętych czy w dni sąsiednie na groby swoich bliskich zmarłych naprawdę widać ich zaangażowanie. Oni chętnie dotują te nasze prace i życzą nam powodzenia w tym, żeby utrzymać te piękne grobowce w naprawdę pięknym stanie. Więc nie wypada z tego nie skorzystać. My staramy się wspierać te działania, aby utrzymać to, co jeszcze zabytkowego w mieście mamy.

Osoby zainteresowane pomocą mogą też wpłacać dobrowolne datki przez cały rok. W tym celu działa specjalne konto w Banku Spółdzielczym w Bieczu Oddział w Jaśle pod numerem: 17 8627 1011 2001 0030 38 95 0001.

Członkowie społecznego komitetu na rzecz ratowania zabytków cmentarza komunalnego przy ulicy Zielonej w Jaśle zaprezentowali dzisiaj swoją oficjalną stronę internetową, która jest dostępna pod adresem: www.komitetcmentarzjaslo.pl. Znajdują się tam praktyczne informacje na temat wszystkich przeprowadzonych zbiórek, jak też bogata galeria zdjęć z już przeprowadzonych prac konserwatorskich.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl