Sołtysi chcą zwiększenia swojej roli w samorządzie gminnym

17 października 2010 | 19:29

Sołtysi z terenu powiatu jasielskiego chcą zwiększenia swoich uprawnień. Żeby poprawić status sołtysa to najpierw musiałaby się zmienić ustawa o samorządzie gminnym – podkreślają. Właśnie te kwestie były jednym z tematów konwentu sołtysów, który odbywał się w sobotę w Wolicy koło Jasła.

Definicja ustawowa określa jednoznacznie rolę sołtysa. Jest jednostką pomocniczą gminy, wybieranym przez stałych mieszkańców danej miejscowości na zebraniu wiejskim. Do jego kompetencji należy reprezentowanie sołectwa na zewnątrz, uczestnictwo w posiedzeniach Rady Gminy i realizacja uchwał dotyczących sołectwa, jak też opieka nad domami ludowymi znajdującymi się na terenie danych miejscowości. Ale to nie wszystko.

– Są to drobne sprawy począwszy od spraw porządkowych, kończąc na sprawach związanych z infrastrukturą drogową, jak budowa dróg, chodników, oświetlenia, kanalizacji. – mówi Krzysztof Myśliwiec, sołtys wsi Wolica.

W tej kwestii sołtysi mają jednak ograniczoną rolę. Swoje uwagi co do rozwoju swoich miejscowości mogą jedynie przekazywać radnym, w których gestii leży podejmowanie stosownych uchwał i przekazywanie środków finansowych na ich realizację.

– Sołtys jest tylko jednostką pomocniczą, składa wnioski do gminy, a gmina te wnioski realizuje albo nie. Jeżeli są fundusze i jest to w kompetencjach gminy to najczęściej są one realizowane. Czasami bywa, że są to wnioski, które dotyczą władz ponad lokalnych i wtedy realizacja tych wniosków jest bardzo długa albo wręcz niewykonalna. – podkreśla Stanisław Lawera, prezes Stowarzyszenia Sołtysów Województwa Podkarpackiego.

– Przenosimy problemy, które mieszkańcy nam przekazują, do gminy. Natomiast radni i wójtowie podejmują działania i wspierają sołectwa w takiej formie finansowej, żeby mieszkańcom w poszczególnych wsiach żyło się lepiej. – dorzuca Krzysztof Myśliwiec.

Dlatego od kilku lat apelują do organów państwowych o zmianę zapisów w ustawie o samorządzie gminnym, dzięki czemu wzrosła by rola sołtysa.

– Na dobrą sprawę sołtys jest zależny od Rady Gminy cokolwiek robi czy występuje z jakąkolwiek inicjatywą na wsi. Tu musi być ustawa czytelna. Jeżeli ustawa zasadnicza będzie sprecyzowana prawidłowo, wtedy będzie inny status sołtysa – nie czarujmy się. – mówi Daniela Baraniewicz, prezes zarządu Stowarzyszenia Sołtysów Powiatu Jasielskiego. – Sołtysi cały czas postulują o te zmiany. Tak na dobrą sprawę od kilku lat. Są to postulaty, które były już na forum Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Sołtysów tylko, że ustawy przygotowywane przez parlamentarzystów po prostu „utkwiły” gdzieś w Sejmie.

– My takie postulaty składamy. Ostatnio była interpelacja posła Jana Warzechy w Sejmie na temat uprawnień sołectw i sołtysa. – dodaje Stanisław Lawera.

Za zwiększeniem roli sołtysów są też samorządowcy. Trzeba tylko zastanowić się, w jakiej skali miałoby to nastąpić. – To są złożone sprawy, bo dać uprawnienia – pytanie tylko w jakim zakresie. Jeżeli chodzi o finanse to tu są już schody bo wójt odpowiada za realizację zadań. Jeśli chodzi o takie społeczne to są bardzo duże dlatego, że w każdym wymiarze mogą i jeśli chcą, to organizują życie społeczne danej miejscowości. – podkreśla Stanisław Pankiewicz, wójt gminy Jasło.

Podobnego zdania jest starosta jasielski. – Jestem za tym, aby sołtysom nadać większe uprawnienia. To jest bardzo ważna pozycja w tej miejscowości. To powinno być to bezimienne ramię, które nie tylko tą rolę służebną pełni, ale również powinna to być rola decyzyjna. Oczywiście powinno to się wiązać ze wzrostem odpowiedzialności. – mówi Adam Kmiecik.

Samorządowcy dodają też, że to właśnie sołtysi są pierwszym ogniwem w kontaktach władzy z lokalną społecznością. – Ja mam bardzo dobre relacje z sołtysami naszej gminy dlatego, że od zawsze traktowałem sołtysa, że jest osobą „numer jeden” w danej miejscowości. Oczywiście, radny ma swój autorytet i swoją funkcję, ale jest osobą w innej tonacji – jakbym to nazwał – dlatego, że da mnie słowo sołtysa jest istotne i ważne. Staram się wsłuchiwać w ich sprawy, problemy, staram się być na każdym zebraniu organizowanym w naszych miejscowościach, kiedy mnie o to prosi sołtys czy radny. Szanuję sołtysów, bo to jest jednak ciężka praca, dość często niewdzięczna. – podkreśla Pankiewicz.

Adam Kmiecik: – To dobrzy partnerzy, z nimi się dobrze współpracuje, aczkolwiek wiadomo – każdy z nich chciałby jak najwięcej zrobić dla własnej miejscowości. Mimo, że tak do końca są zaliczani do tej administracji, to oni są łącznikiem samorządu, jak też ramieniem tych mieszkańców.

Takim pierwszym dobrym sygnałem na nadchodzące zmiany jest przystąpienie samorządów powiatu jasielskiego do Funduszu Sołeckiego.

Sołtys lekarstwem na wszystkie bolączki?

Jak podkreślają sołtysi obecnie ich rolą jest nie tylko dbanie o wspólne dobro lokalnej społeczności, która wybiera daną osobę na swojego przedstawiciela.

– Jest takim „spowiednikiem” na terenie wsi dla ludności, która przychodzi z różnymi problemami. – podkreśla Stanisław Lawera.

Sołtys wsi Wolica Krzysztof Myśliwiec dodaje: – Rola sołtysa polega na prowadzeniu takich działań, które będą wpływały na poprawę warunków życia całego sołectwa.

Z jakim bolączkami zwracają się najczęściej mieszkańcy? – Najczęściej to stan dróg, brak chodników, brak kanalizacji – niektóre gminy dopiero zaczynają te sprawy wdrażać, to także wodociągi. To są najważniejsze sprawy jeśli chodzi o infrastrukturę i ekologię. Trzeba zwrócić uwagę, że kanalizacja jest podstawą czystości wód, które później użytkujemy. – mówi Lawera.

Zmienia się też wizerunek gospodarza miejscowości. Obok doświadczonych ludzi na tych stanowiskach pojawiają się „młode” twarze, które wnoszą nowe, ciekawe pomysły na rozwój danych miejscowości.

– Pamiętajmy, że doświadczenie w tej pracy społecznej jest potrzebne, ale z drugiej strony ta energia, entuzjazm czy przebojowość młodości też ma dobre strony. Często ludzie boją się dzielić swoimi problemami, a poprzez sołtysa łatwiej jest do nich trafić. Tutaj właśnie rola sołtysa, którego mieszkaniec darzy jakimś zaufaniem, a z drugiej strony ten sołtys jako pierwszy powinien zauważyć, że ta pomoc jest potrzebna. – mówi Adam Kmiecik.

Jak powinna wyglądać praca „idealnego” sołtysa? – Każde decyzje powinny być przekonsultowane z Radą Sołecką i zebraniem wiejskim. Jeżeli tak funkcjonuje sołtys danej miejscowości to nie ma problemu. – dodaje wójt gminy Jasło.