Analiza możliwości rozwojowych: problemy zdiagnozowane. Jasło, Krosno i dwa powiaty gotowe do współpracy

Rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej i komunalnej, wprowadzenie zintegrowanego systemu transportu publicznego oraz rozwój rynku pracy to podstawowe założenia, które wynikają z analizy dla funkcjonalnego obszaru krośnieńsko – jasielskiego. Samorządy obu miast i powiatów chcą w nowej unijnej perspektywie finansowej wspólnie stawiać czoła problemom jakie dotykają lokalną społeczność i skutecznie im się przeciwstawiać. Dlatego przygotowali propozycję trzydziestu kluczowych projektów, z którymi będą aplikować po pojawieniu się pierwszych konkursów w rozdaniu finansowym 2014-2020.

W ramach projektu pod nazwą „Dla spójności i dostępności – analiza możliwości rozwojowych obszaru krośnieńskiego – jasielskiego” realizowanego przez czterech partnerów: powiat jasielski jako partnera wiodącego oraz powiat krośnieński, miasto Jasło i miasto Krosno, przygotowano analizę dla funkcjonalnego obszaru krośnieńskiego – jasielskiego. Zdiagnozowano w niej problemy rozwojowe, z którymi borykają się poszczególne jednostki samorządu terytorialnego. Dokument pokazuje również możliwości wspólnego wzmocnienia potencjału rozwojowego, w szczególności poprzez modernizację i rozbudowę powiązań komunikacyjnych w regionie, wprowadzenie zintegrowanego transportu publicznego oraz wyznaczenie kierunków rozwoju aktywności gospodarczej.

Opracowaniem dokumentu zajęła się przez ostatnie pół roku wyłoniona w drodze postępowania przetargowego wyspecjalizowana firma ECORYS Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. W tym celu posłużyły m.in. badania ankietowe, powszechnie dostępne opracowania statystyczne oraz analiza różnego rodzaju dokumentów związanych z regionem i jego obecnością w unijnych strukturach. Na podstawie sformułowanych wniosków zostało określone, które obszary są ze sobą powiązane i w jakim stopniu.

– Chcieliśmy zobaczyć jak miasto Krosno i miasto Jasło oddziaływają na otoczenie, jak ten zasięg jest duży i czy gdyby ta współpraca była wspólna to czy to oddziaływanie byłoby większe, mniejsze, lepsze. Na podstawie tych ankiet i analiz firma przygotowała odpowiedzi na te pytania i wyszło, że obszar oddziaływania miasta Krosna jest ciut większy niż zdefiniował to marszałek w strategii województwa, czyli obejmuje prawie cały obszar powiatu krośnieńskiego. Również miasto Jasło oddziaływa na gminy całego powiatu jasielskiego. Wspólnie to oddziaływanie jest jeszcze większe, bo dochodzą do tego oddziaływania na teren gmin poza naszymi powiatami, czyli na przykład gminy w powiecie tarnowskim, dawna część powiatu jasielskiego – Szerzyny. Nie wyszło natomiast to oddziaływanie na teren powiatu gorlickiego. Być może związane to jest z tym, że firma badała oddziaływanie za pomocą przemieszczania się mieszkańców, czyli tego jak ludzie jeżdżą. Jak wiemy nie ma połączeń kolejowych z powiatem gorlickim. I właściwie nie funkcjonują linie autobusowe w dużej ilości pomiędzy Jasłem, a Gorlicami. Dlatego też takie oddziaływania są utrudnione. – wyjaśnia Robert Bury, ekspert merytoryczny projektu.

Dokument rekomenduje trzydzieści projektów kluczowych w kilku podstawowych obszarach życia społecznego jak: gospodarka, turystyka, infrastruktura kolejowa i drogowa, infrastruktura komunalna, rozwój rynku pracy czy wzmocnienie już istniejącej współpracy pomiędzy poszczególnymi samorządami.

– Projekt ma służyć nawiązaniu współpracy i określeniu pewnych sposobów koordynacji wspólnych działań kilku samorządów, którzy tworzą przyszły obszar funkcjonalny dwóch miast: Krosna i Jasła oraz obszarów dwóch powiatów: krośnieńskiego i jasielskiego. Było to ciężkie przedsięwzięcie. Zarówno urzędnicy, jak i pracujący w projekcie musieli się nad tym pochylić. Było dużo różnych kontrowersji. Wyszło nam też to, że nie do końca wiemy co się dzieje u sąsiada w związku z czym sam projekt, który generuje spotkania i przekazuje pewne informacje osobom decyzyjnym już jest sukcesem w rozwoju tej współpracy. – dodaje Bury.

Jasło i Krosno dyktują warunki dla pozostałych gmin

W ocenie starosty jasielskiego analiza wykazała, że miasto Jasło i Krosno są bez wątpienia motorem napędowym dla rozwoju pozostałych gmin w obu powiatach.

– Obydwa te miasta odgrywają rolę „serc” naszych powiatów i nie podlega to żadnej dyskusji, że to te miasta dyktują warunki rozwoju dla tych terenów. Analiza pozwoliła określić problemy, zdefiniować je, jak również jest próba pokuszenia się o wskazanie pewnych ścieżek wyjścia do poprawy tej sytuacji. Tylko nasze wspólne działania gwarantują szybszy rozwój i można powiedzieć, że gwarantują jakikolwiek rozwój naszego obszaru. – podkreśla Adam Kmiecik.

Według gospodarza naszego powiatu wnioski, które wysuwają się na pierwszy plan z dokumentu, za największy problem dotykający wszystkie samorządy objęte funkcjonalnym obszarem krośnieńsko – jasielskim uważane jest bezrobocie oraz migracja młodych i wykształconych mieszkańców w inne części Polski, a nawet poza jej granice.

Ograniczenie bezrobocia, ograniczenie odpływu młodych ludzi i ograniczenie ubóstwa to zdaniem burmistrza Jasła Andrzeja Czerneckiego te czynniki, których eliminacja jest w tym momencie naszym podstawowym wyzwaniem.

– W tej chwili jesteśmy po analizach natomiast już można powiedzieć, że na pewno należy zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną regionu poprzez stworzenie warunków dla napływu kapitału zewnętrznego i lokowania działalności gospodarczej. To jest jedno z naszych podstawowych wyzwań. – zaznacza Czernecki.

Jednym z kluczowych elementów w tej dziedzinie będzie rozbudowa istniejących stref gospodarczych. Dzisiaj na wspólnym obszarze funkcjonalnym jest ich trzy: dwie w Krośnie (mielecka i krakowska) oraz jedna w Jaśle (tarnobrzeska).

– Jeżeli nam się uda ten projekt zrealizować to jego wartość jest szacowana wstępnie w granicach 140 milionów złotych. Z punktu widzenia inwestora na pewno będziemy atrakcyjniejsi. Przy czym jednym z założeń dokumentu, który opracowujemy, jest wzięcie pod uwagę dywersyfikacji aktywności gospodarczej. Ona polega na tym, że nasze miasta mają swoje specyfiki. Są gałęzie przemysłu, które są lepiej rozwinięte w Jaśle i w Krośnie. Musimy w tym momencie przygotować ten plan działań tak, żebyśmy potrafili – przy zachowaniu konkurencyjności – wykazać efekt synergii. Zasady naboru nie są jeszcze do końca sprecyzowane natomiast mamy taki projekt określony. – wyjaśnia.

Dzisiaj w specjalnej strefie ekonomicznej zlokalizowanej przy ulicy Fabrycznej w Jaśle zatrudnionych jest ponad 1700 osób. Liczba ta ma wzrosnąć o kolejnych kilkaset miejsc pracy po otwarciu nowej fabryki mebli Grupy Nowy Styl zaplanowanym na drugą połowę września br.

– Są w tej chwili prowadzone trzy postępowania w tarnobrzeskiej strefie ekonomicznej w Jaśle. Trzech inwestorów ubiega się o uzyskanie pozwolenia. W sumie to deklarowanych ponad sześćdziesiąt miejsc pracy. Po oddaniu nowej fabryki, dzięki temu, że samorząd zaangażował się w dozbrajanie i stworzył warunki będzie pracowało ponad 2000 osób w sześciu zakładach. Jak dodamy jeszcze trzy nowe to będzie większa grupa. Nie można powiedzieć, że strefy aktywności gospodarczej są niepotrzebne. Jeżeli nie będziemy robić żadnych ruchów ze strony samorządu podnoszących atrakcyjność to wtedy nasza konkurencyjność spada radykalne. Położenie mamy takie, jakie mamy, skomunikowanie mamy takie, jakie mamy. Jak sobie sami nie pomożemy to z pewnością nikt nam nie pomoże. – zaznaczył burmistrz.

Aby skuteczniej przyciągać inwestorów do naszego regionu potrzebne są nie tylko konkurencyjne warunki ekonomiczne do prowadzenia przez nich biznesu, ale przede wszystkim dobrze rozbudowana infrastruktura techniczna i sieć komunikacyjna.

Stąd też przed samorządami wyzwania z budową odpowiednich połączeń i skomunikowanie z sieciami drogowymi o wyższej kategorii.

– Kiedy zwiększa się atrakcyjność inwestycyjna? Wtedy, gdy przedsiębiorca może tworzyć miejsca pracy i ma warunki ku temu. To, co leży po stronie samorządu to nie jest tworzenie miejsc pracy, a tworzenie warunków do powstawania nowych miejsc pracy, czyli tworzenie infrastruktury, poprawa układu komunikacyjnego. Też mam pytania jak przyjeżdża inwestor zagraniczny do strefy i pyta się w jaki sposób dostanie się z autostrady, jaką kategorią drogi się tam dostanę i jak długo będę jechał. Oni wybierając lokalizację, w szczególności zagraniczni inwestorzy, biorą to pod uwagę. Oczywiście w zależności od rodzaju produkcji jaką zamierzają otworzyć, bo nie zawsze ta dostępność jest aż tak ważna. Czasem są to koszty pracy czy inne uwarunkowania. – mówi Tomasz Soliński, zastępca Prezydenta Miasta Krosna.

Partnerzy chcą skupić się przede wszystkim na utworzeniu łącznika z węzłem autostradowym w Tarnowie oraz planowaną drogą szybkiego ruchu S19, zmodernizować drogę krajową nr 28 między Jasłem, a Krosnem, ale także rozwiązać problemy komunikacyjne wewnątrz swoich miast.

Na przykład Jasło snuje plany z budową połączenia drogowego centrum miasta z osiedlem Gądki i dalej w kierunku Biecza wraz z budową dwóch mostów. Warianty łącznikowe zostaną opracowane w ramach przygotowywanego właśnie postępowania przetargowego.

Zwiększenie znaczenia transportu kolejowego i zbiorowej komunikacji samochodowej to kolejny plan w zakresie zintegrowanego połączenia naszych regionów.

– Dzisiaj widzimy we wszystkich miastach, że jest spadek jeśli chodzi o liczbę osób korzystających z transportu publicznego. Nasz obszar charakteryzuje się wysokim poziomem tzw. niskiej emisji, która jest generowana w większości przez spalanie odpadów w piecach, a drugi czynnik kluczowy to mówiąc w wielkim uproszeniu spaliny. Zastosowanie takich rozwiązań, które zachęciłyby mieszkańców do zostawienia środków transportu, czyli samochodów w domu i skorzystania z komunikacji publicznej byłoby tylko z korzyścią dla środowiska i nas wszystkich. Mniej samochodów na drogach to jest kolejna istotna rzecz. Czas przejazdu z Krosna do Jasła w dniu dzisiejszym to jest 40 minut. Jest to dwadzieścia parę kilometrów więc to pokazuje, że zarówno sieć drogowa jest niewydolna i tu z naszej strony starania, aby wzmocnić tą sieć, dwa doprowadzić do tego, żeby transport kolejowy mógł funkcjonować właśnie pomiędzy Jasłem, a Krosnem. Mnóstwo osób dojeżdża do pracy zarówno do Jasła jak i Krosna więc te osoby w momencie kiedy ten transport byłby zintegrowany ekonomia podpowiedziałaby im, że powinny zrezygnować z transportu indywidualnego na rzecz transportu publicznego. – mówi Tomasz Soliński.

Także poprzez rozwój turystyki samorządowcy szukają wspólnej możliwości rozwoju. Stąd propozycja projektu pod nazwą „Ochrona, promocja i rozwój dziedzictwa przemysłu naftowego i szklarskiego oraz dziedzictwa opartego na doświadczeniach I i II wojny światowej w obszarze krośnieńsko-jasielskim i gorlickim”.

Miasto Krosno ma swoje Centrum Dziedzictwa Szkła, a miasto Jasło chciałoby mieć Centrum im. Ignacego Łukasiewicza. – Naszym zadaniem jest, aby przygotować odpowiednio całą informację turystyczną i wykorzystywać nasze atuty w sposób bardzo zorganizowany i przemyślany. – przyznaje Andrzej Czernecki.

Razem możemy więcej

Przedstawiciele poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego uczestniczących w projekcie zgodnie podkreślają, że tylko razem można zdziałać więcej. Razem, bo Unia Europejska w perspektywie finansowej 2014-2020 będzie w większości wspierała finansowo tylko duże grupowe projekty.

– Działając wspólnie mamy dużo większe szanse na to, aby nasze działania zakończyły się z dużo większym efektem. Działając w pojedynkę każdy z naszych samorządów dzisiaj nie ma praktycznie żadnych szans na realizację większości z tych zamierzeń. My nie przestajemy ze sobą „rywalizować” natomiast cały czas patrzymy na dobro własnych regionów poprzez dobro całego naszego obszaru funkcjonalnego. Tutaj efekt konkurencyjności i rywalizacji musi ustąpić przed tym efektem synergii i łączenia wspólnych sił po to, aby te projekty, które powstaną, obejmowały dużo szerszy obszar. – podkreśla starosta jasielski Adam Kmiecik.

Na pytania kiedy pojawią się pierwsze efekty współpracy Jasła, Krosna oraz powiatów: jasielskiego i krośnieńskiego gospodarze poszczególnych samorządów jednoznacznie podkreślają, że przygotowana analiza to dokument długofalowy, nastawiony na realizację przez co najmniej dwie kolejne kadencje.

POSŁUCHAJ NASZEJ RELACJI:

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl