W Jaśle odbyły się (10 kwietnia) uroczystości zorganizowane w celu upamiętnienia 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej, której jedną z ofiar był syn ziemi jasielskiej – polityk, adwokat i społecznik, wicemarszałek Sejmu oraz Senator Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Zając.
Tegoroczne obchody Narodowego Dnia Pamięci Zbrodni Katyńskiej w Jaśle rozpoczęły się od kameralnej uroczystości na cmentarzu komunalnym przy ulicy Mickiewicza, gdzie spoczywa śp. Stanisław Zając, z udziałem najbliższej rodziny i przyjaciół oraz zaproszonych gości. Modlitwie w intencji wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej, a także katastrofy smoleńskiej przewodniczył Franciszkanin o. Artur Zajchowski, po czym na płycie grobu złożono wiązanki kwiatów od osób reprezentujących administrację państwową, władze samorządowe oraz rozmaite instytucje użyteczności publicznej.
| FOTORELACJA →
Dalsza część wydarzenia miała miejsce na placu u zbiegu dwóch miejskich ulic Czackiego i Mickiewicza, gdzie stoi pomnik „Golgota Wschodu”. Wartę honorową zaciągnęła przed nim młodzież należąca do Jednostki Strzeleckiej 2094 im. ppłk. Stanisława Soczka Związku Strzeleckiego „Strzelec” Józefa Piłsudskiego, działającej przy Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej – Curie w Kołaczycach. Były obecne liczne poczty sztandarowe ze szkół ponadpodstawowych.
| FOTORELACJA →
W obchodach wzięli udział m.in. wdowa po śp. Stanisławie Zającu – Alicja Zając wraz z bliskimi i przyjaciółmi; I Wicewojewoda Podkarpacki Wiesław Buż; Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego dr Karol Ożóg; zastępca burmistrza miasta Jasła dr Przemysław Baciak; samorządowcy wszystkich szczebli; szefowie powiatowych inspekcji, służb i straży – Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Straży Ochrony Kolei, Służby Więziennej, Wojskowego Centrum Rekrutacji oraz Straży Miejskiej; delegacje organizacji społecznych – Polskiego Czerwonego Krzyża, NSZZ „Solidarność”, Stowarzyszenia „Solidarni w Jaśle”; dyrektorzy szkół ponadpodstawowych i placówek edukacyjnych powiatu jasielskiego; przedstawiciele jednostek organizacyjnych powiatu jasielskiego – Powiatowego Zarządu Dróg w Jaśle, Szpitala Specjalistycznego w Jaśle, Domu Pomocy Społecznej w Foluszu; duchowieństwo, młodzież szkolna oraz mieszkańcy Jasła i okolicznych miejscowości.
Spotkanie rozpoczęło się od podniesienia flagi państwowej na maszt oraz odśpiewania Mazurka Dąbrowskiego. Następnie, w imieniu organizatorów uroczystości, głos zabrał starosta powiatu jasielskiego Adam Pawluś. Na wstępie samorządowiec powiedział: – Znajdujemy się przed pomnikiem „Golgota Wschodu”, który miał być oddany 17 kwietnia 2010 roku. Przewodniczącym społecznego komitetu budowy pomnika „Golgota Wschodu” był śp. Stanisław Zając. Te dwa kamienie, które są obok tego głównego, były właśnie montowane w dniu tego tragicznego wydarzenia 10 kwietnia 2010 roku. Jeden z tych kamieni, po prawej stronie, został poświęcony ofiarom tragedii smoleńskiej.
Gospodarz naszego powiatu wygłosił przygotowane na tę okoliczność przemówienie. Przypomniał w nim m.in. o tym, że wśród ofiar zbrodni katyńskiej była elita narodu, tworząca jego potencjał intelektualny i twórczy, czyli Żołnierze Wojska Polskiego, profesorowie, lekarze, prawnicy, inżynierowie oraz artyści.
– Zostali zgładzeni tylko dlatego, że byli Polakami, że nie poszli na współpracę z sowietami, że byli patriotami, że przysięgali bronić Polski niepodległej. Ich ciała grzebano w bezimiennych, masowych grobach. Tak, aby nigdy nie zostały odnalezione. Rodzinom ofiar odebrano prawo do publicznej żałoby i godnego upamiętnienia najbliższych. Zbrodnia ludobójstwa dokonana na 22 tysiącach obywateli II Rzeczypospolitej Polskiej, zapisana na kartach historii jako zbrodnia katyńska, miała być tą, o której świat nigdy się nie dowie. – mówił Adam Pawluś.
Samorządowiec podkreślił w swoim wystąpieniu, iż „pamięć o zbrodni katyńskiej stanowi ważną część narodowej historii i tożsamości naszej Ojczyzny. To tragiczne wydarzenie musi pozostać zapamiętane jako przestroga przed okrucieństwem i bezprawiem”.
Wspominał on też o ofiarach katastrofy samolotu pod Smoleńskiem, którym w dniu 10 kwietnia 2010 roku polska delegacja udawała się do Katynia na uroczyste obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
– Ofiara życia osób, które zginęły pielgrzymując na groby polskich oficerów zamordowanych w Katyniu, dotknęła nas wszystkich. Lecieli oddać hołd Polakom, którzy 70 lat wcześniej z zimną krwią zostali zamordowani w lesie katyńskim. Wiedzieli, że prawda o tej zbrodni, zakłamywana przez tyle lat, zbyt wolno przenika do powszechnej świadomości. Nie było im jednak dane uczcić pamięci ofiar, gdyż sami stracili życie w drodze. Ziemia smoleńska pochłonęła kolejną porcję polskiej krwi. Uroczysta msza, która miała być poświęcona ofiarom pomordowanym w Katyniu, zamieniła się w tragiczną, milczącą mszę w intencji ofiar katastrofy. Zdarzały się na świecie zbrodnie z większą liczbą ofiar, ale świat nie zna takiej, w której zginęłaby głowa państwa, dowódcy wszystkich rodzajów sił zbrojnych i duża część elity politycznej. Jedną z ofiar tej zbrodni jest syn jasielskiej ziemi Senator Rzeczpospolitej Polskiej Stanisław Zając. Choć od tego czasu minęło 15 lat to nadal – podobnie jak w przypadku zbrodni katyńskiej – nie znamy jego przyczyn i dokładnego przebiegu. Nigdy nie wyjaśniono Polakom w jakich okolicznościach zginęli Prezydent, przedstawiciele elit i rodzin pomordowanych w katyńskim lesie. – mówił Adam Pawluś.
W dalszej części odczytano Apel Pamięci, po którym wójt gminy Jasło Wojciech Piękoś przytoczył imiona i nazwiska wszystkich 96 ofiar katastrofy smoleńskiej: – W katastrofie pod Smoleńskiem zginęli przedstawiciele państwa polskiego, elita narodu, którzy pragnęli oddać hołd dziesiątkom tysięcy Polaków skrytobójczo zamordowanych na nieludzkiej ziemi, w 70. rocznicę mordu. Zbrodnia katyńska symbolicznie połączyła te dwa pokolenia Polaków. 10 kwietnia połączy również nas, wszystkich dzisiaj stojących pod jasielskim pomnikiem „Golgota Wschodu”. Śp. Stanisław Zając był inicjatorem tego upamiętnienia, które miało przypominać o tych straszliwych zbrodniach dokonanych na Polakach. Pomnik ten stał się również pierwszym w Polsce upamiętnieniem ofiar katastrofy smoleńskiej. Modliliśmy się w tym miejscu, składaliśmy kwiaty i palili znicze następnego dnia po katastrofie. Kilka dni później, na jednym z głazów, została zamontowana tablica: „W hołdzie prof. Lechowi Kaczyńskiemu Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wraz z małżonką, Stanisławowi Zającowi Senatorowi Rzeczypospolitej Polskiej oraz wszystkim, którzy zginęli w służbie Ojczyźnie w katastrofie lotniczej w dniu 10 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku w drodze do Katynia. Mieszkańcy Jasła i powiatu jasielskiego”.
Modlitwę w intencji ofiar zbrodni katyńskiej i katastrofy smoleńskiej odmówił Franciszkanin o. Artur Zajchowski.
Po ceremonii składania wieńców i zniczy pamięci głos zabierali zaproszeni goście. Jako pierwszy wypowiedział się I Wicewojewoda Podkarpacki Wiesław Buż. W trakcie swojego wystąpienia podkreślił, że obydwa tragiczne wydarzenia z kart historii naszej Ojczyzny połączył ze sobą nie tylko czas, ale również ból, cierpienie i niezłomna wola walki o pamięć wobec tych, którzy oddali życie za wolność naszej Ojczyzny.
– 70 lat po zbrodni katyńskiej delegacja Rzeczypospolitej Polskiej leciała do Katynia, by uczcić pamięć tragicznie zamordowanych Polaków. Wśród pasażerów samolotu był nasz Prezydent Lech Kaczyński z małżonką, najwyżsi przedstawiciele władz, parlamentarzyści – senatorowie, posłowie, intelektualna elita, duchowieństwo, kombatanci, rodziny katyńskie, strażnicy pamięci. Lecieli z hołdem, z pamięcią, ale także z nadzieją na pojednanie i wspólne wspomnienie ofiar. Niestety, ich podróż zakończyła się tragedią. W katastrofie lotniczej zginęło 96 osób. A pamięć o Katyniu, w tym również pamięć o tych, którzy zginęli w 1940 roku, została tragicznie przerwana. To była druga tragedia na Wschodzie, kolejna bolesna rana, która dotknęła serce naszej Ojczyzny. Katyń i Smoleńsk to dwie rany, które głęboko poraniły serca Polski. – mówił.
Wiesław Buż przestrzegał zebranych, że te tragiczne wydarzenia „powinny być dla nas przestrogą”, a „wolność nie jest dana raz na zawsze, że musimy ją nieustannie pielęgnować, chronić i opierać na prawdzie”.
– Zwracając się ku przyszłości pamiętajmy o tych, którzy oddali życie za naszą Ojczyznę. Ale też o tym, że to my jesteśmy odpowiedzialni za przyszłość Polski. Naszym obowiązkiem jest troszczyć się o tą pamięć, przekazywać ją kolejnym pokoleniom. Bo tylko w ten sposób będziemy mogli zachować naszą tożsamość i naszą niezależność. Niech dzisiejsze wydarzenie będzie wyrazem naszej narodowej jedności, która nie zna podziału i granic, która łączy nas w pamięci i szacunku dla tych, którzy odeszli. Niech będzie symbolem naszej wspólnej troski o przyszłość Ojczyzny, o jej wolność, niezależność i jedność. Cześć i chwała Bohaterom Katynia! Cześć i chwała Ofiarom Smoleńska! Niech spoczywają w pokoju. Niech ich ofiara będzie dla nas zobowiązaniem do służby, do prawdy i do miłości Ojczyzny. – dodał przedstawiciel administracji państwowej.
Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego dr Karol Ożóg powiedział z kolei na uroczystościach rocznicowych w Jaśle, że katastrofa smoleńska była wydarzeniem bezprecedensowym. Przypomniał, że zginęli w niej Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz inteligencja – elita naszego narodu.
– Zginął również syn jasielskiej ziemi – parlamentarzysta, wicemarszałek Sejmu, wybitny prawnik, społecznik Stanisław Zając. Zginął, chcąc oddać hołd ofiarom zbrodni katyńskiej. Dziś spotykamy się po to, aby wyrazić nasz szacunek, naszą pamięć o tych osobach, które zginęły na Wschodzie. Po tych wydarzeniach pozostał ból, żal i niepowetowana strata. My dziś żyjąc w wolnej, suwerennej, niepodległej Polsce jesteśmy winni im pamięć. Ale również jesteśmy winni temu, by zdawać sobie z tego sprawę, że nic nie jest dane raz na zawsze. Słowa z 12 sierpnia 2008 roku, wypowiedziane przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który zginął w katastrofie smoleńskiej, nabierają szczególnego znaczenia w kontekście chociażby tych wydarzeń, które dzieją się za naszą wschodnią granicą. – powiedział.
Karol Ożóg, w imieniu Marszałka i Zarządu Województwa Podkarpackiego, wyraził również szacunek i złożył podziękowanie dla wszystkich osób, które przyczyniły się do organizacji dzisiejszych uroczystości, podczas których lokalna społeczność mogła oddać hołd tym wszystkim, którzy cierpieli na nieludzkiej ziemi i oddali życie za naszą Ojczyznę.
Wyrazy podziękowania złożyła również Senator RP Alicja Zając:
(dapa)
d.palar@terazjaslo.pl
