„Cieszymy się, że znów połączyła nas pamięć”
Już po raz szósty w Jaśle zorganizowano obchody Dnia Pamięci o społeczności żydowskiej Jasła i okolic. Organizatorzy oraz zaproszeni goście spotkali się dzisiaj przed południem na kirkucie przy ulicy Floriańskiej. Przy pomniku usytuowanym w centralnej części cmentarza oraz w miejscu masowych grobów jaślan rozstrzelanych podczas wojny na terenie cmentarza miała miejsce wspólna modlitwa. Następnie delegacje władz samorządowych oraz przedstawicieli środowisk związanych z historią i kulturą złożyły symboliczne wiązanki kwiatów.
Do udziału w obchodach Dnia Pamięci o społeczności żydowskiej Jasła zaprosili wspólnie Magdalena Białek oraz Fundacja AntySchematy2 z Tarnowa. Tegorocznym uroczystościom towarzyszyło motto: „Niech znów połączy nas pamięć i modlitwa”.
Magdalena Białek przypomniała, że wydarzenie to jest organizowane już od sześciu lat w dniu 17 sierpnia – to data umowna, która jest związana z rocznicą deportacji Żydów do obozu zagłady w Bełżcu.
Organizatorzy wraz z zaproszonymi gośćmi tradycyjnie już spotkali się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Floriańskiej.
– To miejsce jest szczególne. Miejsce ma pamięć, jest też pamięć o miejscu. Tak to chciałam dzisiaj ująć. Jeśli chodzi o pamięć tego miejsca to ono pamięta pochówki tych, którzy zmarli śmiercią naturalną lub z powodu wieku i zostali tu pochowani jeszcze przed rozpoczęciem II wojny światowej. Ale na tym cmentarzu są też kwatery żołnierzy z okresu I wojny światowej. Część tego cmentarza ma charakter cmentarza wojennego. Chociaż nie jest to formalnie stwierdzone, ale w dokumentach, które znajdują się w archiwum wiedeńskim są wyraźnie wyznaczone miejsca pochówku żołnierzy rosyjskich i austriackich. Trzecia pamięć tego miejsca to zbiorowe mogiły, które znajdują się w drugiej części cmentarza, właściwie w tej chwili prawie niewidoczne. W najbliższym roku trzeba by im poświęcić dużo więcej uwagi dlatego, że to są tylko omurowane dwie przestrzenie, które zawierają w sobie szczątki osób, które były tutaj w czasie okupacji przywożone i rozstrzeliwane. Byli to zarówno jasielscy, jak i okoliczni mieszkańcy pochodzenia żydowskiego. Ale byli to także więźniowie więzienia, przywożeni z gestapowskiej katowni. Były to osoby, które były rozstrzeliwane za to, że pomagały Żydom. Wielu historii nie znamy. Wielu losów nigdy nie poznamy. Ale tak, jak Anna Arendt powiedziała kiedyś, że zawsze ktoś jeden przeżyje, zawsze będzie jakiś świadek. Jeśli my jesteśmy w tych czasach, że nie bardzo możemy już dotrzeć do bezpośrednich świadków tych wydarzeń to możemy pamiętać o miejscach i możemy uszanować pamięć tego miejsca. Dlatego jestem tak państwu wdzięczna za Waszą obecność i za naszą wspólną pamięć. – powiedziała Magdalena Białek.
W uroczystościach udział wzięli m.in. prezes zarządu Fundacji AntySchematy2 w Tarnowie Tomasz Kocur, etatowy członek Zarządu Powiatu w Jaśle Jan Muzyka, dyrektor Muzeum Regionalnego im. dr. Stanisława Kadyiego Mariusz Świątek, p.o. dyrektora Jasielskiego Domu Kultury Elwira Musiałowicz-Czech, zastępca dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej Katarzyna Koczwara, dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury Grażyna Leńczuk, kierownik Wydziału Promocji, Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Miasta w Jaśle Patrycja Bimkiewicz, prezes Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego Wiesław Hap, radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego Antoni Pikul wraz z małżonką.
Modlitwę w intencji jasielskich Żydów, którzy zginęli w wyniku działań nazistowskich i zostali pochowani na tutejszym kirkucie odmówił Tomasz Grebner, reprezentujący Gminę Wyznaniową Żydowską w Krakowie.
Na zakończenie pierwszej części uroczystości zebrane delegacje złożyły pod pomnikiem symboliczne wiązanki kwiatów oraz zapaliły znicze pamięci.
Następnie Magdalena Białek podziękowała w imieniu organizatorów wszystkim przybyłym gościom za wspólne upamiętnienie tego bardzo ważnego wydarzenia.
– Ja jestem wdzięczna za każde słowo, a każdą minutę państwa obecności. Prof. Turski powiedział tylko tyle, że pewne rzeczy się dzieją krok po kroku, taką metodą salami. Dlatego to jest takie ważne, że my pamiętamy o tym, że wszyscy jesteśmy ludźmi, wszyscy mamy to samo prawo, wszystkim nam należy się godność, szacunek i pamięć. – powiedziała.
Po części oficjalnej miał miejsce marsz pamięci i złożenie hołdu ofiarom Holokaustu przy tablicy pamiątkowej poświęconej społeczności żydowskiej Jasła i okolic, wywiezionych i zamordowanych w obozie zagłady w Bełżcu, która jest umiejscowiona na budynku hotelu przy ulicy Floriańskiej 42.
FOTOGALERIA:(dapa)
d.palar@terazjaslo.pl
