Jasło: czwarte upamiętnienie żydowskiej społeczności miasta
79 lat temu miała miejsce likwidacja getta żydowskiego w Jaśle. Obchody rocznicowe miały miejsce na kirkucie przy ulicy Floriańskiej. Podczas specjalnie przygotowanej uroczystości miejscowe władze samorządowe oraz mieszkańcy miasta złożyli hołd uczestnikom tamtych tragicznych wydarzeń. Głównym motywem przewodnim dzisiejszego wydarzenia była pamięć o pokoleniu, które budowało podwaliny współcześnie funkcjonującego miasta.
Po raz kolejny dzięki wspólnemu przedsięwzięciu Fundacji AntySchematy 2 z Tarnowa reprezentowanej przez prezesa Tomasza Kocura oraz Magdaleny Białek, pedagoga z Zespołu Szkół nr 3 im. prof. Stanisława Pawłowskiego (popularnego „Chemika”), na kirkucie przy ulicy Floriańskiej miało miejsce upamiętnienie żydowskiej społeczności Jasła. Okazją do wspólnie przygotowanych obchodów była 79. rocznica likwidacji żydowskiego getta, które niegdyś mieściło się w naszym mieście. Zaproszenie do wspólnego świętowania przyjęli od organizatorów przedstawiciele lokalnego samorządu: radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego, były wiceburmistrz Jasła Antoni Pikul, wicestarosta jasielski Stanisław Pankiewicz, zastępca burmistrza miasta Elwira Musiałowicz – Czech oraz dyrektor Muzeum Regionalnego Mariusz Świątek, jak również osoby, dla których pamięć o swoich przodkach nie jest obojętna.
Tegoroczne upamiętnienie składało się z kilku punktów. Po powitaniu przybyłych gości przypomniano w kilku słowach o historii likwidacji getta oraz deportacji ludności żydowskiej Jasła i okolic do obozu zagłady w Bełżcu, która miała miejsce w sierpniu 1942 roku. Następnie została odmówiona modlitwa za ofiary eksterminacji, a pod pomnikiem znajdującym się w centralnym punkcie miejscowej nekropolii żydowskiej miało miejsce złożenie symbolicznych wiązanek kwiatów oraz zapalenie zniczy pamięci.
Wszystkim odpowiedzialnym za zorganizowanie Dnia Pamięci, jak również biorącym w nim udział, dziękowała zgromadzonym wiceburmistrzyni Elwira Musiałowicz – Czech. Jak zaznaczyła w swojej wypowiedzi, rolą miasta jest ocalić od zapomnienia historię jego mieszkańców. Uroczystości, chociażby taka jak ta dzisiejsza, znakomicie wpisują się w ten kanon.
„Pamiętamy nie dlatego, że tak należy i tak trzeba, ale przede wszystkim dlatego, że bardzo tego chcemy. Ale ta pamięć ma przynieść jeszcze inny wymiar. Ja wierzę w to, że ilekroć my będziemy wspominać o tych strasznych wydarzeniach to jednocześnie przyszłym pokoleniom przekazując wiedzę damy siłę do tego, aby walczyli o swoją niezależność, o swoją niepodległość. Damy im pewną ochronę przed tragedią, która niestety spotkała wiele osób w bardzo różnym wieku. Dzisiaj młodzieży, dzieciom wydaje się, że to jest tylko przeszłość. Ale pamięć i wspominanie uchronią ich przed tym, żeby kiedykolwiek taka sytuacja ponownie miała miejsce. Dlatego tu się spotykamy. Dziękuję za to. Chętnie uczestniczę w tych wydarzeniach nie tylko w styczniu, bo w styczniu czcimy pamięć o wszystkich. A dzisiaj, mimo takiego naszego skromnego spotkania, to jest ta wyjątkowość, że czcimy pamięć przede wszystkim o mieszkańcach naszego miasta. Bo tak, jak ja słyszałam od swoich dziadków, to po prostu była jedna, wspólna społeczność, gdzie wszyscy bardzo dobrze się znali, szanowali się. I tą pamięć chciałabym przekazać. Myślę, że tutaj należą się piękne podziękowania dla wszystkich Państwa, którzy w dniu dzisiejszym nas zaprosili do wspólnego świętowania. Bardzo chętnie będziemy w tym uczestniczyć”.
W imieniu własnym oraz dyrekcji Muzeum Regionalnego w Jaśle zaprosiła na dzień 25 bm. do Jasielskiego Domu Kultury, gdzie o godzinie 19 rozpocznie się koncert piosenek i pieśni o tematyce żydowskiej. Na scenie wystąpią wokalistki: Anna Cisak i Urszula Makosz wraz z akompaniującymi im znakomitymi muzykami: Pawłem Pierzchałą (piano) i Michaelem Jonsem (skrzypce, instrumenty perkusyjne). Wstęp na to wydarzenie jest nieodpłatny – specjalne wejściówki dla zainteresowanych są do odbioru w domu kultury, siedzibie muzeum oraz Centrum Informacji Turystycznej i Kulturalnej.
O potrzebie troski o pamięć historyczną o naszych przodkach mówił w krótkim wystąpieniu wicestarosta jasielski Stanisław Pankiewicz:
„Ja pamiętam te wydarzenia z opowiadań rodziców, a przede wszystkim ojca. Bogu dziękuję, że należę do pokolenia, które nie doświadczyło tych wydarzeń. Trzeba też powiedzieć, że w Polsce żyje już trzecie pokolenie, które ma świadomość tych wydarzeń. Oby ich nie doświadczyło. Niezmiernie ważną rzeczą jest to, że się o tym pamięta. Pamiętam z opowiadania taty, który doświadczył tej potwornej tragedii w lesie warzyckim. Większość z Państwa zna ten cmentarz, gdzie spoczywa pięć tysięcy pomordowanych ofiar: Polaków i różnych innych narodowości. Mieszkał niedaleko od tego lasku i nieraz był świadkiem tych potwornych wydarzeń. Gdy o tym opowiadał, starałem się jakby nie przyjmować do swojej świadomości, że coś takiego mogło mieć miejsce. Ale jako dorosły człowiek to zrozumiałem i jestem nader wrażliwy na to, bo pełniąc urząd wójta przez pięć kadencji starałem się zawsze pamiętać o tym. Zresztą muszę powiedzieć, że mieszkańcy Warzyc od zawsze pamiętali o tych potwornych mordach i spotykali się na tym cmentarzu. Tutaj tak przepięknie było mówione o pamięci. To też jest wielką rzeczą, że te pamięci są przekazywane w rodzinach, w środowiskach. Ale też gratuluję Państwu, że przyjęliście taką czynną formę pamięci. Z wielką satysfakcją przyjąłem możliwość bycia tutaj. Uczestniczymy w tej pamięci, czyli tworzymy nową kulturę pamięci tego miejsca i tego środowiska. Niech ta pamięć pozostanie na zawsze, żeby już nigdy tych potwornych zdarzeń nie było”.
Prezes Fundacji AntySchematy 2 Tomasz Kocur, zapraszając na drugą część dzisiejszego wydarzenia, która miała miejsce pod tablicą upamiętniającą ofiary holocaustu przy ulicy Floriańskiej (budynek restauracji „U Schabińskiej”), wyraził nadzieję, że przypadająca w przyszłym roku okrągła, osiemdziesiąta rocznica likwidacji jasielskiego getta żydowskiego, będzie obchodzona w szerszym wymiarze: „Myślę, że nadejdzie taki czas, żebyśmy wszyscy usiedli przy jednym stole i wymienili się pomysłami, żeby rozszerzyć tą formułę, choćby na styl Rymanowa, gdzie te dni pamięci są w szerszym spektrum. Dzisiaj to jest takie moje marzenie, żebyśmy wszyscy usiedli i zrobili coś z korzyścią dla naszego miasta Jasła. Mówię dla mojego miasta Jasła, bo czuję się też poniekąd jaślaninem. Myślę, że coś takiego zrobimy”.
Wtorkowe spotkanie zakończyło się nieformalnymi rozmowami przy kawie i ciastku.
| OBEJRZYJ FOTOGALERIĘ Z WYDARZENIA:
(dapa)
d.palar@terazjaslo.pl
