„Dziedzictwo Niepodległej” – podsumowanie projektu

Spotkania autorskie, warsztaty literacko-artystyczne, dyktando regionalne, koncert inspirowany lokalnymi legendami i tradycjami oraz quizy i zagadki dotyczące historii i kultury to wydarzenia w których wzięli udział mieszkańcy regionu jasielskiego w ramach projektu „Dziedzictwo Niepodległej”, realizowanego od maja do listopada 2019 r. przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Jaśle. Projekt dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.

Działania realizowane w ramach przedsięwzięcia miały na celu zwrócenie uwagi uczestników na piękno kultury ludowej i narodowej, świadome korzystanie z bogactwa języka polskiego a także zachęcenie do pogłębiania wiedzy na temat tradycji oraz historii naszego kraju i regionu.

Warsztaty literacko-artystyczne „Lalki ludowe czy królowe?” z Anną Kaszubą-Dębską były okazją do sięgnięcia do naszej kultury ludowej i zapoznania się ze starą tradycją tworzenia gałgankowych lalek. Jednocześnie stały się niecodzienną lekcją historii, podczas której dzieci poznały postaci polskich królowych i poprzez pryzmat ich losów dowiedziały się, jak ważne dla istnienia każdego narodu jest wspólne dziedzictwo kulturowe.

W trakcie plenerowych warsztatów “Tradycja zaklęta w słowach” najmłodsi wysłuchali legendy o powstaniu Jasła oraz opowieści “Porysowany kamień”. Poznali tradycyjne motywy podkarpackich wzorów sztuki ludowej i ozdobili nimi rzeczne kamienie, tworząc swoje niepowtarzalne talizmany na szczęście.

Uczestnicy międzypokoleniowych zajęć “Rodzinne bajanie” poznawali regionalną kulturę i tradycję wysłuchując podań związanych z pobliskimi miejscowościami, m. in. legendy “Żmija jak smok” opisującej historię miejscowości Żmigród. Dowiedzieli się, że nazwa grodu pochodzi od legendarnego stwora zamieszkującego niegdyś jego podziemia. Dzieci wraz z rodzicami i dziadkami na długiej rolce papieru stworzyli postać żmija i ozdobili go kolorowymi ludowymi wycinankami i rysunkami.

Spotkanie poświęcone książce braci Tadeusza i Piotra Łopatkiewiczów pt. „Szkicownik Stanisława Wyspiańskiego…” ukazało zebranym kunszt artystyczny Wyspiańskiego i rzuciło światło  na wczesne lata jego twórczości, dopełniając tym samym obraz człowieka wszechstronnego i niebywale utalentowanego. Zawarte w publikacji rysunki jego autorstwa są dziś w wielu przypadkach jedynym zachowanym źródłem dokumentującym bezpowrotnie utracone dziedzictwo kulturowe regionu południowo-wschodniej Polski.

Podczas spotkania z pisarką Angeliką Kuźniak młodzież zapoznała się z warsztatem pracy dziennikarskiej i dowiedziała się jak wyglądają kolejne etapy pracy nad powstawaniem reportażu. Autorka przybliżyła licealistom także sylwetki bohaterów swoich książek, m. in. cygańskiej poetki Papuszy i malarki Zofii Stryjeńskiej, której prace inspirowane tradycjami, folklorem i słowiańską mitologią, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, określały naszą polskość w sztuce.

Postać Zofii Stryjeńskiej i jej twórczość poznali również najmłodsi i ich rodzice. Na spotkaniu „Kolorowy świat Zofii” Angelika Kuźniak przeczytała historię o tym jak mała Zosia została jedną z najbardziej cenionych polskich malarek początku XX wieku. Dzieci zainspirowane obrazami artystki stworzyły barwne postaci w ludowych strojach oraz bohaterów słowiańskich mitów.

Zwieńczeniem projektowych działań było VII dyktando regionalne „Jasielszczyzna zna polszczyznę”, w którym udział wzięli: dzieci, młodzież oraz dorośli, doceniający piękno języka ojczystego, który stanowi niezwykle ważny element naszego dziedzictwa kulturowego. W czasie oczekiwania na wyniki dyktanda uczestnicy wydarzenia wysłuchali koncertu Ani Brody „Muzyka z Niedźwiedziej Krainy – ścieżki lokalnej tradycji”, inspirowanego jasielskimi legendami i kulturą regionu. Artystka wykonała regionalne pogórzańskie przyśpiewki i ballady, których słowa wybrzmiewały przy akompaniamencie tradycyjnych ludowych instrumentów, takich jak lira korbowa i cymbały.

Przez okres realizacji projektu na stronie internetowej Biblioteki www.mbp.jaslo.pl oraz w mediach społecznościowych MBP w Jaśle odbywały się quizy i zagadki z nagrodami, odnoszące się do historii i kultury naszego regionu. Uczestnicy odpowiadali m. in. na pytania dotyczące ważnych wydarzeń z naszej lokalnej historii czy znanych jaślan, zasłużonych dla świata nauki, sztuki i kultury.

Projekt „Dziedzictwo Niepodległej” dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.

Partnerzy projektu: Jasielski Dom Kultury, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Oddział w Jaśle, Szkoła Podstawowa nr 4 w Jaśle.

(MBP w Jaśle)