Kościół pod wezwaniem świętego Stanisława Biskupa i Męczennika w Jaśle przechodzi etapowo remont. W poprzednich latach parafii rzymskokatolickiej udało się przebudować konstrukcję dachową i zrekonstruować zniszczoną w czasie działań wojennych wieżyczkę na sygnaturkę, a także odrestaurować elewację frontowej ściany świątyni. Obecnie kontynuowane są prace przy zawilgoconych murach, z których wykonany jest ten zabytkowy obiekt, aby przywrócić im dawny blask. Remont prowadzony jest dzięki środkom pozyskanym z dotacji zewnętrznych oraz hojności parafian.
To jeden z najważniejszych zabytków architektury sakralnej w naszym mieście, który częściowo przetrwał wojenną pożogę. Jak przypomina Łukasz Dzik, kierownik Delegatury w Krośnie Podkarpackiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków z siedzibą w Przemyślu, świątynia ta została wybudowana w latach 1892-93 jako kaplica gimnazjalna.
– Obiekt wzniesiono z czerwonej cegły z elementami tynkowanymi, w nawiązaniu do znajdującego się w sąsiedztwie budynku gimnazjum, z dachem dwuspadowym krytym blachą i umieszczoną na kalenicy wieżyczką na sygnaturkę. W okresie wojennym zniszczeniu uległ dach budynku wraz z wieżyczką, a uszkodzeniu uległ drewniany strop oraz elewacje zewnętrzne. Po wojnie obiekt został wyremontowany (odbudowano dach, jednakże nie odtworzono wieżyczki) i przywrócony do użytkowania. W następnych latach przy kościele wykonano szereg prac zmierzających do poprawienia jego estetyki oraz warunków użytkowych – wykonano remont elewacji dolnej kondygnacji, wykonano szereg prac przy wystroju wnętrza świątyni, powiększono zakrystię, strop drewniany zastąpiono żelbetowym oraz wykonano schody z nawy na emporę. Pomimo tych prac, kościół zachował pierwotne cechy utrzymane w stylu malowniczego eklektyzmu. Kościół parafialny pw. św. Stanisława B.M. objęty jest ochroną konserwatorską na mocy decyzji WKZ w Krośnie nr A-1041 z dnia 6 lipca 1998 r. – wyjaśnia.
Warto cofnąć się pamięcią wstecz i przypomnieć, że zarządzająca zabytkowym obiektem parafia rzymskokatolicka w pierwszej kolejności zdecydowała się na wykonanie nowej więźby dachowej z zachowaniem historycznej geometrii dachu, wymianę dotychczasowego poszycia dachowego, a także na rekonstrukcję zniszczonej w czasie działań wojennych wieżyczki na sygnaturkę. Prace te udało się zrealizować w 2014 roku. Środki na ten cel pochodziły z dotacji przyznanej przez Urząd Miasta w Jaśle i Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie oraz uwzględniały wkład własny pochodzący ze zbiórki przeprowadzonej wśród parafian.
– Decyzję tę podjęto z uwagi na fakt, iż powojenna więźba dachowa, wykonana została z wiązarów deskowych opartych na ścianach zewnętrznych kościoła. Więźba ta nie posiadała wartości zabytkowej, a stan techniczny wiązarów był zły – widoczne były ślady korozji biologicznej drewna, a blaszane powierzchnie połaci dachowych były pofałdowane, z licznymi dużymi ogniskami rdzy. Obróbki blacharskie, rynny i rury spustowe były nieszczelne i powodowały zacieki na elewacjach. Remont dachu uwzględnił następujące zalecenia konserwatorskie: powtórzenie obecnej, historycznej geometrii dachu oraz blaszanego pokrycia połaci; zastąpienie pokrycia z blachy stalowej ocynkowanej blachą lepszej jakości przy zachowaniu zasady arkuszowego krycia połaci dachu z łączeniem arkuszy na rąbek stojący; rekonstrukcję wieżyczki w oparciu o istniejącą ikonografię (zdjęcia, widokówki) z zachowaniem widocznych tam proporcji. – opisuje szczegółowo Łukasz Dzik.
CZYTAJ RÓWNIEŻ:Najpoważniejszym wyzwaniem na kolejne lata było wykonanie całkowitego remontu elewacji. Zniszczenia wojenne oraz nieustannie działające na ściany zewnętrzne warunki atmosferyczne spowodowały murszenie cegieł, z których wykonano obiekt. W wielu miejscach, z powodu nadmiernego wpływu wilgoci, same się kruszyły opadając na podłoże. Przeprowadzone przez ekspertów kompleksowe oględziny obiektu potwierdziły konieczność podjęcia działań mających na celu uratowanie zabytkowej świątyni przed dalszym wpływem czynników pogodowych, a co za tym idzie konstrukcyjną degradacją.
– Elewacje kościoła posiadają fakturę ceglaną z dekoracją architektoniczną wykonaną w gładkim tynku i układzie symetrycznym. Zarówno partie ceglane jak i tynkowane, pomimo wcześniejszych napraw, posiadały liczne ślady uszkodzeń mechanicznych (ślady po pociskach), jak i spowodowanych działaniem czynników atmosferycznych (dekoracja tynkowana, profile ciągnione i wyprawy w przyporach) posiadały ubytki, były spękane i przebarwione. – wyjaśnia Dzik.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Rzeszowie udzielił tutejszej parafii zgodę na realizację niezbędnych prac remontowych, w tym:
- konserwację kamiennego cokołu,
- konserwację dolnej i górnej kondygnacji elewacji,
- konserwację zachowawczą detalu architektonicznego i rekonstrukcję zniszczonych fragmentów dekoracji,
- konserwację kamiennego krzyża kruchty, wymianę dwóch stalowych krzyży w szczytach nawy,
- wymianę stolarki nadświetla portalu frontowego na stalowe okno witrażowe,
- wymianę pokrycia blaszanego dachu nad kruchtą główną z zastosowaniem blachy aluminiowo-cynkowej układanej w rąbek stojący,
- renowację stalowych ram okiennych, okna w dobudówce i drewnianej stolarki drzwi zewnętrznych,
- wymianę schodów zewnętrznych z zachowaniem i konserwacją murów policzkowych,
- wymianę nawierzchni w otoczeniu kościoła, z użyciem kostki granitowej.
Ze względu na zabytkowy charakter obiektu zaplanowane prace są skomplikowane, wymagają skrupulatności i dokładności, a koszty ich realizacji według opracowanego kosztorysu są niezwykle kosztowne. Dlatego też realizację inwestycję rozłożono w czasie. W roku ubiegłym udało się odrestaurować ścianę frontową wraz z głównymi schodami wejściowymi do obiektu.
Obecnie prace kontynuowane są od strony ulicy Mickiewicza. Ustawione w tym miejscu rusztowania mają pomóc w renowacji ścian od przyziemia aż do szczytu świątyni. W celu skutecznego zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom oraz robotnikom wykonującym zlecenie wyłączono z użytkowania fragment chodnika przylegający bezpośrednio do świątyni, a ruch pieszych skierowano na drugą stronę ulicy.
– Termin wykonania prac przy elewacjach zewnętrznych określono na dzień 31 grudnia 2020 roku. Autorem projektu budowlanego, na podstawie którego udzielono pozwolenie Parafii w Jaśle, był mgr inż. arch. Andrzej Gawlewicz. Prace remontowe są realizowane etapami, część z nich została już odebrana protokolarnie przez tut. Urząd w dniu 10 grudnia 2018 roku. – informuje kierownik delegatury WUOZ w Krośnie.
Ogromną rolę w prowadzeniu prac konserwatorskich odgrywają fundusze. Parafia nie jest na tyle bogata, aby samodzielnie sfinansować remont. Odrestaurowanie ścian zewnętrznych tej jasielskiej perełki architektury sakralnej jest możliwa dzięki dotacjom przyznanym przez instytucje zewnętrzne. Tylko w tym roku parafii udało się pozyskać środki od Urzędu Miasta w Jaśle (150 tysięcy złotych), Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie (40 tysięcy złotych) oraz Podkarpackiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Przemyślu (40 tysięcy złotych). Nieocenioną pomoc finansową okazują parafianie oraz sympatycy tej świątyni, którzy systematycznie wpłacają dobrowolne składki na ten cel.
Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl
