Na zakończenie roku jubileuszowego: honory dla zasłużonych Jaślan

Odsłonięciem tablicy pamiątkowej na frontonie magistratu oraz konferencją naukową zakończono obchody 650-lecia nadania Jasłu praw miejskich przez króla Kazimierza Wielkiego. Podczas uroczystości podsumowujących rok jubileuszowy nastąpiło wręczenie nadanych niedawno przez Radę Miejską tytułów honorowych obywateli miasta Jasła dla bohaterskich żołnierzy spod Firlejówki oraz tytułu zasłużonego dla miasta Jasła dziekanowi jasielskiemu księdzu Zbigniewowi Irzykowi.

Uroczystości wieńczące obchody jubileuszu 650-lecia nadania Jasłu praw miejskich przez króla Kazimierza Wielkiego rozpoczęły się o godzinie dziewiątej od odsłonięcia ufundowanej przez społeczeństwo miasta tablicy pamiątkowej na frontonie budynku Urzędu Miasta przy ulicy Rynek 12. Na granitowej tablicy umieszczono pamiątkową inskrypcję wraz z symbolami roku jubileuszowego.

Do jej symbolicznego odsłonięcia burmistrz miasta Ryszard Pabian zaprosił przewodniczącego Rady Miejskiej Henryka Raka oraz wicemarszałek województwa podkarpackiego Marię Kurowską.

– Jubileusz 650-lecia dobiega końca. Praktycznie wszystkie wydarzenia w ciągu roku, które były organizowane na terenie Jasła, odbywały się pod szyldem tego jubileuszu. Ale wszystko co piękne kiedyś się kończy. Także i to nasze miejskie święto dobiega końca. 600-lecie miasta Jasła zostało uczczone odsłonięciem pomnika przy ulicy 3-go Maja. Tym razem postanowiliśmy zaznaczyć rocznicę odsłonięciem tablicy pamiątkowej na budynku Urzędu Miasta. Chcemy, aby ta tablica przypominała następnym pokoleniom, że również tą rocznicę świętowaliśmy i aby była wezwaniem do kolejnych jubileuszy, bo jest to wydarzenie, o którym powinniśmy pamiętać, gdyż jest to historia naszego miasta. Chcemy, aby również po nas została pamiątka. – powiedział Ryszard Pabian.

Dalsza część uroczystości miała miejsce w sali widowiskowej Jasielskiego Domu Kultury. W patriotyczny nastrój dzisiejszego wydarzenia wprowadził zaproszonych gości hejnał miasta w wykonaniu członka Miejsko-Kolejowej Orkiestry Dętej w Jaśle.

W swoim wystąpieniu burmistrz Ryszard Pabian nawiązał do kart z historii naszego grodu.

– Chociaż miasto szczyci się tak sędziwym wiekiem trudno w nim znaleźć tak wiele sędziwych śladów historii. Miasto przechodziło bardzo burzliwe dzieje, wielokrotnie niszczone w wyniku pożarów i działań wojennych. Jednak zawsze podnosiło się z ruin. Nawet zniszczenia jakiego doznało w roku 1944 kiedy to w gruzach legło 97 procent zabudowań nie załamały jego mieszkańców, którzy po powrocie z wysiedlenia przystąpili do jego odbudowy. Wspominam o tym, aby pokazać, że znaczącą rolę w historii miasta na przestrzeni wieków stanowili ludzie mieszkający i pracujący dla niego. – powiedział.

Samorządowiec wyliczył listę osób, które swoją działalnością na przestrzeni stuleci wpłynęły na obecny wizerunek Jasła. Wśród nich są przedstawiciele różnych gałęzi życia społecznego, m.in. naukowcy (Bartłomiej z Jasła, Hugo Steinhaus, Ignacy Łukasiewicz, Rudolf Weigl, Karol Myśliwiec, Mieczysław Wieliczko), politycy (śp. Stanisław Zając, Alicja Zając, Bogdan Rzońca, Jarosław Gowin), działacze kultury (Stanisław Pigoń, Jerzy Duduś Matuszkiewicz, Stefan Jaracz), sportowcy (Zbigniew Skrudlik, Zbyszko Cyganiewicz, Paweł Zagumny), zasłużeni burmistrzowie Antoni Koralewski, Alojzy Metzger) czy bohaterscy żołnierze (Henryk Dobrzański Hubal, Stanisław Dąbrowa-Kostka, Józef Modrzejewski, Zenon Sobota).

Pabian podkreślił, że „to tylko część z nazwisk pośród wielu, które można by jeszcze wymieniać”.

W obecnie burmistrza miasta „dostaliśmy od historii ogromną lekcję pokory, ale dzięki temu nauczyliśmy się jak ważne jest to, aby umieść się podnieść nawet po najcięższych chwilach”.

– Dorobku wcześniejszych pokoleń nie zmarnowaliśmy, nie tylko kultywując historię, ale również wykorzystując sprzyjające okoliczności wynikające z uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej. Pozwolę sobie wspomnieć, że z udziałem środków zewnętrznych w ostatnich latach powstało w Jaśle wiele nowoczesnych obiektów rekreacyjnych, sportowych, a także infrastruktury komunikacyjnej. Także obiekt, w którym się znajdujemy, po czterdziestu pięciu latach swojego istnienia właśnie w tym roku przeszedł gruntowną rozbudowę i modernizację. Zaledwie przed trzema tygodniami Jasielski Dom Kultury wznowił w nim swoją działalność. – mówił.

Podczas swojego wystąpienia burmistrz odniósł się także do zmian na mapie gospodarczej Jasła na przestrzeni ostatnich lat. Szczególnie zaakcentował prężnie niegdyś działające w naszym mieście zakłady Gamrat, Rafinerię Nafty, Liwocz, Jasiołkę i Pektowin.

– Ale w ich miejsce pojawiło się wielu przedsiębiorców, którzy na tych terenach wręcz na majątku wymienionych zakładów podjęli działalność. To również nowe zakłady, które powstały w Jaśle, z których największymi są: Grupa Nowy Styl, Tarkett czy Centrum. Obserwujemy, że z każdym rokiem rozwijają swoją działalność co z optymizmem pozwala zaglądać na przyszłość miasta. Jako samorząd będziemy podejmować wszelkie działania leżące w naszych kompetencjach celem wspierania tych działających na terenie miasta. – dodał.

Kończąc okolicznościowe przemówienie podsumowujące obchody jubileuszu 650-lecia Jasła Ryszard Pabian wyraził nadzieję, że „wszyscy, którzy przejawiali wiele inicjatyw przy okazji, nie zaprzestaną swoich działań, a efekty tego będziemy mogli obserwować i uczestniczyć również w przyszłości”.

Jednocześnie życzył miastu „by dalej się pięknie rozwijało, a mieszkańcom Jasła składam życzenia zdrowia, pomyślności, realizacji ambitnych celów. Bądźmy dumni z tego, że tu się urodziliśmy i że tu żyjemy”.

„W uznaniu wybitnych zasług”

Czwartkowe uroczystości stały się okazją do uroczystego wręczenia nadanego pośmiertnie przez kilkoma dniami przez Radę Miejską tytułu honorowych obywateli miasta Jasła bohaterskim żołnierzom poległym 6 września 1920 roku w bitwie pod Firlejówką: porucznikowi Wojska Polskiego, profesorowi jasielskiego Gimnazjum Państwowego Romanowi Saphierowi oraz jego uczniom Antoniemu Amanowi, Janowi Lejprasowi, Janowi Samockiemu, Janowi Soczkowi, Janowi Skubie i Józefowi Urbankowi.

Honorowe obywatelstwo, zgodnie z uchwałą przyjętą jednogłośnie przez radnych na posiedzeniu w dniu 4 listopada br., zostało przyznane w uznaniu wybitnych zasług „w walce o zdobycie i utrwalenie niepodległości Państwa Polskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku”.

Akt nadania tytułu wręczyli na ręce przedstawicieli Fundacji imienia Romana Saphiera – Stanisława Mazana oraz Piotra Mazura burmistrz Ryszard Pabian, przewodniczący Rady Miejskiej Jasła Henryk Rak oraz wiceprzewodniczący Urszula Czyżowicz i Andrzej Dybaś.

Odbierający wyróżnienie prezes Fundacji będącej wnioskodawcą uhonorowania bohaterskich żołnierzy Stanisław Mazan podkreślił, że jest to niezwykle ważna uroczystość w życiu lokalnej społeczności.

– Tytuł honorowy nadaje się osobom, które wyjątkowo zasłużyły się dla naszego miasta, zdobyły podziw i uznanie w oczach jego mieszkańców i władz, które ten zaszczytny tytuł nadały. Do osób takich bez wątpienia należy porucznik Wojska Polskiego Roman Saphier, nauczyciel i wychowawca młodzieży jasielskiego Gimnazjum otoczony czcią bohatera przez społeczność szkoły oraz jego uczniowie – bohaterscy żołnierze ochotnicy wymienieni w uchwale, którzy swoje pełne zapału i wiary w przyszłość życie oddali w walce o zdobycie i utrwalenie niepodległości państwa polskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Każde życie żołnierza oddane w walce jest bezcenne, bo jest wypełnione miłością do Ojczyzny, jest wyrazem wyznawanych wartości. – powiedział.

Wyrażając wdzięczność dla Rady Miejskiej w imieniu społeczności I Liceum Ogólnokształcącego im. króla Stanisława Leszczyńskiego, który jest kontynuatorem chlubnych tradycji Gimnazjum Państwowego w Jaśle za pamięć o poległych na polu chwały pod Firlejówką Stanisław Mazan podkreślił, że po 95 latach od tamtych wydarzeń „pamięć o naszych bohaterach, mimo upływu czasu, nie zginęła, a ich czyn nadal zasługuje na podziw, uznanie i cześć”.

Uratował sakralny zabytek – pomnik wiekowej historii Jasła

„Zważywszy na wybitne zasługi dla naszego miasta w dziedzinie kultury oraz krzewienia kultu religijnego” Rada Miejska, po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku przygotowanego przez stowarzyszenia katolickie działające przy jasielskiej Parafii Farnej, postanowiła nadać tytuł zasłużonego dla miasta Jasła księdzu Zbigniewowi Irzykowi, proboszczowi Kolegiackiej Parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dziekanowi Dekanatu Jasło-Wschód, prepozytowi Kapituły Kolegiackiej w Jaśle.

W ten sposób miejscowy samorząd chciał podziękować kapłanowi za opiekę nad jednym z nielicznych zachowanych zabytków w mieście – Kościele Farnym. W trakcie kierowania przez niego pracami parafii świątyni udało się przywrócić blask, dzisiaj jest jedną z perełek architektury sakralnej w całym województwie podkarpackim.

Ksiądz Zbigniew Irzyk dba również o podległy parafii cmentarz przy ulicy Zielonej. To m.in. z jego inicjatywy co roku w czasie Święta Zmarłych organizowana jest tu kwesta uliczna na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków, pomników oraz figur nagrobnych.

W ostatnich latach udało mu się wybudować, z pomocą środków finansowych wiernych, nowy dom parafialny.

Odbierając wyróżnienie z rąk przedstawicieli lokalnych władz nie krył wzruszenia.

– Muszę powiedzieć, że to szczególne dla mnie wyróżnienie. Czuję się tym nawet zawstydzony, bo w gronie tak znakomitych osób dzisiaj wyróżnionych, które otrzymały honorowe obywatelstwo miasta Jasła, są bohaterowie. Z drugiej strony poczytuję to, że jest to pewna łączność dlatego, że tamci bohaterowie żyli w tym mieście i tworzyli jego historię przez to, że kochali to miasto i swoją Ojczyznę. Ja będąc tutaj w Jaśle uważam, że moim obowiązkiem jest kontynuacja historii, którą również oni przeżyli w tym mieście, a tą kontynuacją jest właśnie dbanie o zabytki. Przecież nasza świątynia jest perełką tego miasta. Jest naprawdę nielicznym zabytkiem dla miasta po jego 97-procentowym zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Dlatego cieszę się, że mogłem się znaleźć w gronie tych wyróżnionych i że dołożyłem swoją małą cegiełkę do piękna tego miasta. – powiedział.

Burmistrz Ryszard Pabian: – Miałem przyjemność już od pierwszych dni współpracować z księdzem Zbigniewem Irzykiem przy renowacji zabytkowego kościoła. Przyznam się, że nawet byłem kierownikiem budowy na tym etapie. Jest to jak najbardziej zasłużony tytuł. Wiemy jak miasto było zniszczone i to jeden z niewielu zachowanych zabytków. Praktycznie to tylko ten kościół i kaplica cmentarna są jednymi z nielicznych zabytków w naszym mieście.

Przewodniczący Rady Miejskiej Henryk Rak podkreślił, że „do grona wybitnych jednostek, które mają trwały i niepowtarzalny wkład w historię, rozwój, znaczenie i sławę naszego miasta dołączają kolejne osoby”.

– Tytuły te są zaszczytnym dowodem uznania dla osób o dużym autorytecie moralnym, dla osób, które przyczyniają się do rozwoju naszego miasta. Z takich osób miasto Jasło jest dumne i chce, żeby jego wizerunek był z nimi kojarzony. – podkreślił.

Wyróżnionemu księdzu oraz przedstawicielom Fundacji imienia Romana Saphiera gratulacje złożyła wicemarszałek województwa podkarpackiego Maria Kurowska.

– Tradycją jest, że jeżeli są jubileusze to wtedy co najpiękniejsze i najważniejsze przypomina się w ich trakcie. W związku z tym dobrze, że dzisiaj zostali uhonorowani obrońcy Ojczyzny. Wiele o nich słyszeliśmy, został wybudowany wspaniały pomnik (w Firlejówce – przyp. red.), a nie byli honorowymi obywatelami. Cieszę się też, że docenia się żyjących. Dzisiaj uhonorowany został ksiądz dziekan Zbigniew Irzyk, którego wkład pracy dla miasta Jasła jest nam wszystkim znany. Cieszę się, że Rada Miejska podjęła tą decyzję, aby go w ten sposób uhonorować. Dla mnie to wyjątkowy dzień, ponieważ z miastem związana jestem zarówno przez funkcję, którą kiedyś pełniłam, ale też przez funkcję, którą obecnie pełnię i którą to funkcją chcę służyć temu miastu. – powiedziała.

Konferencja naukowa na zakończenie obchodów jubileuszowych

Uroczystości jubileuszowe zwieńczyła konferencja naukowa pod patronatem Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Na podstawie uchwały Rady Miejskiej z dnia 5 sierpnia 2013 roku rok 2015 ogłoszono rokiem obchodów jubileuszu 650-lecia nadania praw miejskich Jasłu. Chcąc w wyjątkowy sposób uczcić to historyczne wydarzenie lokalny samorząd przygotował cykl wydarzeń. Obchody zainaugurowano 26 kwietnia okolicznościową mszą świętą odprawioną w Kościele Ojców Franciszkanów oraz koncertem w wykonaniu Zespołu Instrumentów Historycznych „Risonanza” i Aleksandry Szmyd – sopran. 26 czerwca w przededniu tegorocznych Dni Jasła na płycie Rynku odbył się koncert galowy w wykonaniu Opery Krakowskiej „Carmina Burana”, na który obok mieszkańców Jasła zostali zaproszeni także przedstawiciele wszystkich miast partnerskich. Po jego zakończeniu zaprezentowano pokaz mappingu 3D.

Zwieńczeniem jubileuszu były dzisiejsze wydarzenia. – Myślę, że to co zaproponowaliśmy na dzień dzisiejszy, to właściwy sposób podsumowania obchodów tego jubileuszu. – mówi burmistrz Ryszard Pabian.

Obchodom towarzyszyła blisko setka imprez upamiętniających 650-lecie miasta, m.in. wystawa okolicznościowa przygotowana przez członków jasielskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego im. dr. Stanisława Kadyiego, XV Jasielski Samochodowy Rajd Niepodległości zorganizowany przez Jasielski Klub Motorowy i Ratownictwa Drogowego, sesja naukowa dla słuchaczy Jasielskiego Stowarzyszenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku, gra miejska, XX Turniej Wiedzy o Jaśle, X Jasielski Festiwal Literacki i Regionalny w Miejskiej Bibliotece Publicznej.

O jubileuszu przypominać będą pokoleniom również pamiątkowe wydawnictwa, m.in. grosz jasielski wybijany przez Muzeum Regionalne w Jaśle czy pocztówka z wizerunkiem patrona miasta świętego Antoniego Padewskiego i okolicznościowy datownik, który miasto wydało we współpracy z Pocztą Polską.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl