Nowy Żmigród: Dni z Kulturą Żydowską

W tym roku po raz pierwszy w Nowym Żmigrodzie zorganizowana została impreza kulturalna, promująca kulturę żydowską. W dniach 4-7 lipca odbywały się Dni z Kultura Żydowską. Organizatorem tej imprezy był Gminny Ośrodek Kultury w Nowym Żmigrodzie przy współpracy z Towarzystwem Miłośników Nowego Żmigrodu.

Impreza rozpoczęła się w piątek 4 lipca otwarciem przez dyrektora GOK Jerzego Dębca wystawy „Śladami kultury żydowskiej”. Na wystawie można było obejrzeć eksponaty judaistyczne z prywatnych zbiorów Jacka Koszczana z Dukli oraz wystawę fotograficzną, poświęconą Żydom żmigrodzkim i Żmigrodowi.

W sobotę 5 lipca przez cały dzień można było zwiedzać wystawę. Trzeba przyznać, że cieszyła się dużym zainteresowaniem zarówno mieszkańców, jak i turystów przejeżdżających przez naszą miejscowość.

W niedzielę 6 lipca, już od wczesnych godzin porannych, na rynku głównym w Nowym Żmigrodzie rozkładali swoje stoiska wystawcy, którzy przybyli, by współtworzyć rekonstrukcję przedwojennego bazaru. Wystawiano różnego rodzaju przedmioty dawne, związane z praca, codziennym życiem itp. Każdy mógł nie tylko oglądać, ale także dokonać zakupu. Od godziny 12.00 otwarta była na płycie rynku wystawa fotograficzna. Była ona tak ustawiona, by oglądający ją mógł zobaczyć, jak wyglądał rynek w okresie międzywojennym i porównać ze stanem obecnym. Zdjęcia formatu 100cm x 70cm, oprawione w drewniane ramy, robiły duże wrażenie na oglądających. Usłyszeć można było lekkie spory pomiędzy oglądającymi: co, w którym miejscu znajdowało się w tamtym okresie.

O godzinie 13.30 na cmentarzu żydowskim odbyła się modlitwa ekumeniczna. Wielkim zaszczytem było gościć (już po raz trzeci) przedstawicieli różnych religii wspólnie modlących się za pomordowanych Żydów. W imieniu kościoła rzymskokatolickiego modlitwę odmówił JE ks. abp Edward Nowak, który już po raz drugi zaszczycił nas swoją obecnością. Obecny był również ks. kanonik, proboszcz naszej parafii Henryk Maguda oraz ks. Jacek Marchewka. W imieniu kościoła narodowego modlitwę odmówił ks. Roman Jagiełło z Łęk Dukielskich, a w imieniu kościoła prawosławnego modlitwę odmówił ks. subdiakon Jarosław Drycz. Na zakończenie modlitwy głos zabrał JE Arcybiskup Edward Nowak, który wyraził szczere podziękowania dla przedstawicieli wszystkich kościołów za wspólną modlitwę i podkreślił, że należy się wspólnie modlić o dobro tego świata. Po wystąpieniu arcybiskupa złożono kwiaty oraz symboliczny kamyk na mogile zbiorowej pomordowanych żydów. Na zakończenie Jerzy Dębiec podziękował za udział w modlitwie i zaprosił na rekonstrukcję wesela żydowskiego.

Uczestnicy udali się na rynek, gdzie o godzinie 14.25 rozpoczęło się widowisko, które miało na celu pokazanie zebranym, jak wyglądały zaślubiny i wesele żydowskie. Młodzież z Gimnazjum w Miejscu Piastowym wspaniale przedstawiła te obrzędy, za co otrzymała gromkie brawa. Po przedstawieniu zaproszono wszystkich do degustacji potraw żydowskich. Przygotowano trzy dania: cymes, kapuśniak żydowski oraz czulent. Były też ciasteczka cynamonowe. Zarówno potrawy, jak i ciasteczka cieszyły się ogromnym powodzeniem. Jeszcze przez jakiś czas po zakończeniu imprezy mieszkańcy oraz turyści zwiedzali wystawę fotograficzną, która bardzo im przypadła do gustu.

W poniedziałek można było jeszcze zwiedzać wystawę w sali GOK. O godzinie 17.00 delegacja złożyła kwiaty i modliła się za Żydów zamordowanych 7 lipca 1942 roku w lesie w Hałbowie.

Ta kilkudniowa impreza miała charakter otwarty, organizatorzy pragnęli pokazać inną kulturę i zwyczaje, często dla nas obce. A przecież przed laty kultura żydowska była nierozerwalnie związana z naszym miasteczkiem! Pragnęli także ukazać tamtych wspomnień czar… Warto się zastanowić, czy w przyszłym roku też nie zagospodarować płyty rynku w tej formie…

Jerzy Dębiec