Jasielscy numizmatycy w hołdzie przyszłemu świętemu Janowi Pawłowi II

W najbliższą niedzielę (27.04) Ojciec Święty Jan Paweł II zostanie wyniesiony do rangi świętego. Z tej okazji jasielscy numizmatycy przybliżają lokalnej społeczności postać Honorowego Obywatela naszego miasta utrwaloną na licznych monetach, medalach, znaczkach, pocztówkach, banknotach czy okolicznościowych dokumentach. Wystawę będzie można oglądać w trzech miejscach do końca czerwca br.

„Jan Paweł II powołany do świętości” to tytuł wystawy zorganizowanej z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego Oddział w Jaśle im. doktora Stanisława Kadyiego, wpisującej się w miejskie obchody kanonizacji Ojca Świętego Jana Pawła II, który od 2000 roku jest Honorowym Obywatelem Miasta Jasła. Dlatego nie mogło na niej zabraknąć akcentów związanych z tamtym wydarzeniem. Magistrat udostępnił m.in. wyciąg z okolicznościowej uchwały Rady Miejskiej, uroczysty akt nadania tytułu oraz zdjęcia z audiencji, podczas której delegacja na czele z ówczesnym burmistrzem Andrzejem Czerneckim dokonała wręczenia Janowi Pawłowi II atrybutów świadczących o wpisaniu Ojca Świętego w poczet honorowych obywateli naszego grodu.

Jest też symboliczne podziękowanie, jakie władze miasta przekazały na ręce Jego Świątobliwości Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II za ustanowienie świętego Antoniego Padewskiego „patronem u Boga Miasta Jasła”.

Jeśli chodzi o same walory numizmatyczne łączące nasze miasto z postacią przyszłego świętego to niestety, ale jedyne to medale wybite w związku z nadaniem mu Honorowego Obywatelstwa Miasta Jasła.

– Są one wybite w symbolicznych ilościach stu, stu pięćdziesięciu sztuk. Niestety Jasło nie ma tych medali za dużo. – mówi Marek Czarnecki, prezes Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego Oddział w Jaśle.

Główną ekspozycję stanowią monety, obiegowe jak i kolekcjonerskie, wydane w różnych okresach życia Jana Pawła II. Upamiętniają one wybór papieża na Stolicę Piotrową, jego kolejne pielgrzymki do kraju, beatyfikację i kanonizację, ważne wydarzenia w dziejach Watykanu i stosunków polsko-watykańskich. Wiele z nich to rzadkie okazy, wybite w niewielkiej ilości egzemplarzy. Są tu przede wszystkim te, które pojawiły się w oficjalnym obiegu na terenie naszego kraju, ale również poza jego granicami.

– Są tu setki różnego rodzaju monet wybitych z różnego rodzaju okazji, na przykład pielgrzymek, śmierci Jana Pawła II, wizyty w Afryce. Ludzie są zaskoczeni, że wizyty papieża w Afryce były upamiętnione pięknymi monetami. Każdy myśli: chrześcijanie i katolicyzm to Ameryka Południowa, Europa. Afryka jest zaskoczeniem. Są tu walory wybite właściwie we wszystkich rodzajach metali: od miedzioniklu, poprzez złoto, srebro, platynę. Każdy, kogo ciekawi taka tematyka i takie „dzieła sztuki”, bo są to pojedyncze „dzieła sztuki” numizmatycznej. Rarytasem jest moneta akrylowa, 10 franków z Konga. – powiedział Marek Czarnecki.

Można tu zobaczyć też wydaną przez Narodowy Bank Polski dwuzłotówkę upamiętniającą kanonizację Jana Pawła II. Co ciekawe, jej autorem jest znany jasielskim numizmatykom Andrzej Nowakowski.

– Zaprojektował dwa medale, które wydało koło numizmatyczne: medal z doktorem Kadyi’em na awersie i drugi wydany w ubiegłym roku na czterdziestolecie koła, na którym widnieje Tetradrachma Aleksandra Macedońskiego. Moneta, która jest w zbiorach naszego muzeum. To jest miłe, że ten artysta warszawski, który projektował wiele monet kolekcjonerskich, również zaprojektował tą ostatnią. Być może, że jeszcze w przyszłości będziemy mieć kolejne monety papieskie, ale mnie się wydaje, że kanonizacja to zwieńczenie procesu wybijania monet okolicznościowych. Cóż więcej możemy jeszcze oczekiwać. – powiedział Alfred Sepioł, dyrektor Muzeum Regionalnego w Jaśle.

Walory numizmatyczne prezentujące wizerunek Ojca Świętego Jana Pawła II nazywa małymi „dziełami sztuki”. – Obecna technika pozwala stworzyć takie miniaturowe „dzieło sztuki”. Co ciekawe, że klasyczna moneta przeważnie jest z metalu i to metalu szlachetnego, ale są tu monety, gdzie oprócz metali są wprowadzone jakieś cyrkonie, kamienie półszlachetne, szkiełka czy inne materiały. Są to monety końca XX i XXI wieku. Tak ja to przynajmniej traktuję. Ale są też klasyczne medale z brązu, które upamiętniają poszczególne pielgrzymki i pobyt papieża w określonych miejscach, m.in. w Krośnie czy Wadowicach. To są oczywiście piękne medale, gdzie oprócz wizerunku papieża pokazują architekturę i zabytki tych miejscowości. – podkreśla.

Monety czy inne pamiątki związane z przyszłym świętym, choć ze względu na swój rozległy zakres nie są w zainteresowaniu placówki muzealnej, to wiele z nich znajduje swoje miejsce w jej bogatych zbiorach.

– Mnie interesuje akurat egzotyka. Każdy kto się interesuje numizmatyką i w ogóle historią, bo wiadomo, że numizmatyka to nauka pomocnicza historii wie, że w takim kawałku metalu jest trochę historii. Na przykład moneta z Kuby. Tam papież jest z Fidelem Castro. To było ciekawe spotkanie, bo taki rasowy komunista jak Castro spotkał się z papieżem i zostało to upamiętnione w monecie kubańskiej, która jest pamiątkową. Została ona wybita w dosyć dużej ilości i rozeszła po świecie. Są kraje afrykańskie czy kraje, w których chrześcijaństwo nie jest dominującą religią, gdzie też wybijane są numizmaty papieskie. Nie wiem czy tu chodziło o jakieś cele komercyjne, zysk, ale po prostu upamiętniły tą postać. A w filatelistyce to już w ogóle jest szał i wiele krajów, też kraje islamskie, przedstawiają na znaczkach wizerunek papieża. Bez względu na to, jaką religię papież reprezentował, to był to człowiek, który wzniósł się na wyżyny. Nie dostrzegał w innowiercy jakiegoś wroga. Część tych znaczków tutaj mamy, ale w większości są to znaczki polskie. – mówi Alfred Sepioł.

Odrębny element wystawy stanowią medale. Szczególnie prezentuje się tutaj kolekcja upamiętniająca wszystkie pielgrzymki papieża do Polski, której autorem jest krośnieński artysta Krzysztof Chwaleba. Tu też nie brakuje kolekcjonerskich rarytasów, wybitych w ilości stu sztuk.

Wyróżnia się też makieta pomnika Jana Pawła II, który stanął w Krośnie.

Wystawę uzupełniają wydawnictwa poświęcone Ojcu Świętemu, jego wizerunki z różnego okresu życia, a nawet księga kondolencyjna, w której mieszkańcy Jasła dokonywali wpisów po jego śmierci.

Okolicznościowymi wydawnictwami kanonizację uczcili też jasielscy numizmatycy. – Na banknotach wycofanych z użytku jeszcze z okresu PRL-u daliśmy nadruki okolicznościowe związane z kanonizacją Jana Pawła II. Do tego doszły koperty, karta pocztowa z nadrukiem mówiąca o kanonizacji, plakat, czyli wszystko co mogliśmy. – podkreśla Marek Czarnecki.

– Pomysł zrodził się już na początku roku 2014. Kanonizacja wielkiego Polaka, jakim był papież Jan Paweł II, nie mogła zostać niezauważona przez nas jako kolekcjonerów, no i Jaślan. Jakby nie było, Jan Paweł II jest Honorowym Obywatelem Miasta Jasła. Urząd Miasta był zaskoczony naszą inicjatywą, bo wyprzedziliśmy ich działania o jakieś dwa miesiące. Nasze plakaty zaczęły już po różnego rodzaju forach żyć własnym życiem. Cała wystawa pokazuje papieża Jana Pawła II, jego pontyfikat, czas beatyfikacji i teraz kanonizacji oraz okres śmierci. W tym czasie zostało wybitych dużo walorów. – dodaje.

POSŁUCHAJ:

Ekspozycja jest dedykowana w szczególny sposób młodym i osobom, dla których postać Jana Pawła II jest wartością ponad czasową.

– Można tu obejrzeć jego pielgrzymki, różne fazy jego życia. Młody człowiek, jeżeli teraz złapie tego bakcyla, może zaowocować jego pięknymi zbiorami. Może od dziadka dostanie jakiś pieniążek, może od babci dostanie jakiś medalik i tak po kolei powstanie jakaś kolekcja. Trzeba młodym pokazywać nieraz, że warto zbierać, że nie trzeba do tego „strasznych” pieniędzy. Są rzeczy bardzo drogie, ale są też rzeczy, które można dość niskimi nakładami zdobyć. To jest wystawa właściwie dla całego przekroju miasta Jasła. Tym bardziej, że jest to też kawałek naszej historii. – mówi Marek Czarnecki.

Wystawa „Jan Paweł II powołany do świętości” będzie eksponowana mieszkańcom Jasła do końca czerwca br. Z Muzeum Regionalnego w Jaśle, w którym znajdować się będzie do 2 maja, przeniesie się do Banku PEKAO S.A. przy ulicy Staszica 6 (I piętro), gdzie dostępna będzie zwiedzającym od 6 do 30 maja. Kolejnym przystankiem będzie Bank Spółdzielczy w Bieczu Oddział w Jaśle przy ulicy Stromej 2, w terminie od 3 do 30 czerwca. Ze względu na ograniczone możliwości lokalowe, w obu placówkach bankowych zostanie ona okrojona w porównaniu z ekspozycją muzealną.

W imieniu organizatorów serdecznie zapraszamy do zwiedzania.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl