„Świadomy swoich praw obywatelskich”: minister inauguruje w Jaśle program edukacyjny

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Wojciech Węgrzyn zainaugurował w poniedziałek w Jaśle program edukacji prawnej młodzieży realizowany na mocy porozumienia zawartego z resortem oświaty. Przedsięwzięcie w głównej mierze będzie skoncentrowane na edukacji uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

Program, realizowany na pomocy porozumienia zawartego pomiędzy ministerstwami: sprawiedliwości i edukacji narodowego oraz prezesami: Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, Krajowej Rady Radców Prawnych, Krajowej Rady Notarialnej i Stowarzyszenia Sędziów „Themis”, ma na celu podnoszenie świadomości prawniczej wśród wchodzących w dorosłe życie młodych obywateli.

Na Podkarpaciu zainaugurowano go konferencją pod hasłem „Świadomy swoich praw obywatelskich”, która odbyła się w Zespole Szkół Miejskich nr 3. W spotkaniu uczestniczył urodzony w Jaśle, absolwent miejscowego I Liceum Ogólnokształcącego im. króla Stanisława Leszczyńskiego Wojciech Węgrzyn.

– Jesteśmy dumni, że mamy Jaślanina tak wysoko usytuowanego wśród rządzących naszym krajem. To zawsze jest powód do dużej dumy i satysfakcji oraz przykład tego, że z tego środowiska wychodzą osoby znakomite. Chciałbym, żeby ich jak najwięcej wychodziło. Dlatego życzę całej młodzieży, która edukuje się w tej szkole za sprawą pedagogów, żeby jak najwyższe loty osiągali. Żeby w życiu mieli tak dużo wpływu na nasz kraj, jak pan minister. – powiedział burmistrz miasta Andrzej Czernecki.

Samorządowiec podczas swojego wystąpienia przyznał, że przedmiotowy program ma niezwykle ważne znaczenie, o czym ostatnio mógł przekonać się osobiście w trakcie wykonywania codziennych obowiązków służbowych.

– Ogromne wrażenie zrobiła na mnie dziewczynka, bodajże jedenaście lat, która przyszła do mnie w ramach przyjęcia stron i powiedziała, że ona ma pełną wiedzę na temat tego, jakie są jej prawa. Ona potrzebuje dofinansowania do podręczników, mama jest zajęta. Bardzo świetnie wyrecytowała swoje uprawnienia. To jest taki przykład na to, że warto mieć wiedzę o swoich uprawnieniach, ale też o swoich obowiązkach. Przecież prawo to pewna regulacja tego wszystkiego, co w naszej społeczności robimy. Sami sobie stanowimy to prawo po to, żebyśmy się jak najlepiej mogli komunikować, współpracować z sobą. Mając tą świadomość musimy go przestrzegać, żeby tej umowy społecznej maksymalnie dochowywać. Wtedy lepiej się rozwijają takie społeczeństwa, które szanują swoje prawa. – podkreślił Czernecki.  

Dlaczego taka współpraca była potrzebna? Założenia do porozumienia pomiędzy Ministerstwem Sprawiedliwości, a Ministerstwem Edukacji Narodowej w zakresie edukacji prawnej młodzieży przedstawił Podkarpacki Wicekurator Oświaty w Rzeszowie Antoni Wydro.

– Wszystkie dane są dość mocno niepokojące. Okazało się, że przeszło 80 procent społeczeństwa, w tym młodych ludzi, nie wie na czym polega dwuinstancyjność postępowania sądowego. Ponad 30 procent osób nie zdaje sobie sprawy jaka tak naprawdę jest rola radcy prawnego, adwokata, prokuratora. Uczestnicząc w wielu postępowaniach sądowych dostrzegam jak wiele osób w ogóle nie wie jak zachować się w sądzie, jak zwracać się do sądu, jaki porządek w trakcie postępowania sądowego występuje i jest przyjęty. Tak wiele osób nie zdaje sobie sprawy jakie są prawa i obowiązki świadka. Albo sięgając jeszcze dalej w przeszłość, wiele osób myśli często, że robi świetny żart komuś, a okazuje się, że poważnie łamie prawo. – powiedział.

Jak podkreślił, jednym z ważnych aspektów jest uświadamianie społeczeństwa o konsekwencjach związanych z łamaniem prawa za pomocą powszechnie dostępnego Internetu.

– Tak wiele złych, niezasłużonych słów pada. Musimy zdawać sobie sprawę, że nie można do tego dopuścić. Musimy zdawać sobie sprawę, że każdy z nas musi brać odpowiedzialność za każde słowo, które wypowiada. Choćby był najbardziej przekonany, że to co mówi jest niezmierne ważne i w jego przekonaniu słuszne to jeszcze trzeba mieć argumenty, żeby poprzeć te słowa.

– Często nie zdajemy sobie sprawy, że obrażając kogoś czy komentując w sposób niewłaściwy czyjeś postępowanie, naruszamy jego dobra osobiste: godność, dobre imię, wizerunek, co powoduje, że narażamy się na odpowiedzialność cywilną wynikającą z przepisów kodeksu cywilnego. – przyznaje wiceminister sprawiedliwości Wojciech Węgrzyn. – Ta odpowiedzialność to nie tylko obowiązek przeproszenia danej osoby, ale również obowiązek wypłacenia stosownego zadośćuczynienia. Te przepisy, o których mówię i odpowiedzialność to nie tylko odpowiedzialność cywilna, ale i karna. Za naruszanie dóbr osobistych czy czyjegoś dobrego imienia jest też odpowiedzialność karna. A więc każdy obywatel może odpowiadać na dwóch płaszczyznach.

Według Wojciecha Węgrzyna głównym zamierzeniem programu jest wpojenie młodzieży podstawowej wiedzy z zakresu prawa cywilnego, karnego, rodzinnego czy administracyjnego, bo – jak przyznaje – „świadomość prawna obywateli w społeczeństwie i świecie tak bardzo skomplikowanym jest niezwykle ważna”.

– Dlatego też nie bez kozery doszło do podpisania tego porozumienia. – podkreślił. – Dzisiaj świadomość prawna społeczeństwa jest minimalna. Mamy świat zakazów i nakazów, obracamy się w nim bardzo trudno, ale mamy też świat uprawnień, o których niewiele wiemy. Ja urodziłem się w czasach kiedy Polska była zupełnie inna, kiedy to głównie nakazy i zakazy decydowały o naszym losie. Dzisiaj chcielibyśmy poprowadzić tą edukację prawną w kierunku tego, aby uświadomić młodzieży, że ma wiele praw wynikających z Konstytucji i wielu ustaw, z których warto w życiu korzystać.

Wiceminister przyznał, że niezwykle ważnym aspektem będzie wpajanie wiedzy przez praktyków. Stąd dzisiejsza obecność na konferencji prezesa Sądu Rejonowego w Jaśle Mariana Szmyda oraz Prokuratora Rejonowego Jana Dziubana.

– Chcielibyśmy, abyście odwiedzali sądy. Nie w czasie rozpraw, bo to niewiele daje, ale abyście weszli na salę rozpraw, oswoili z widokiem sali rozpraw, żebyście wiedzieli gdzie jakie miejsce zajmuje jaka strona, gdzie znajduje się miejsce dla sędziego, adwokata, radcy prawnego i prokuratora. Ale żebyście też wiedzieli, w jaki sposób zwracać się do stron czy sądu. – skierował do młodzieży uczestniczącej w spotkaniu Węgrzyn. – Sam jestem sędzią od 28 lat i zdaje sobie sprawę jak człowiek denerwuje się, jak jest w sądzie. To jest niezwykle ogromne przeżycie, czasami nawet traumatyczne. Ludzie nawet zapominają jak się nazywają. Dlatego też chcielibyśmy, abyście w przyszłości gdybyście mieli potrzebę lub obowiązek wstawienia się w sądzie, wiedzieli jak zachować się.

Podobnego zdania był kurator Wydro. – Będziemy ułatwiać takie działania, żeby od strony prowadzonego procesu edukacyjnego, na którym z kolei my nauczyciele znamy się najlepiej, te działania trafiały w jak najlepszy sposób do młodych ludzi. Po to, żebyście młodzi przyjaciele w przyszłości mogli dobrze funkcjonować w tym systemie.

– Chciałbym, aby obywatel był wykształcony na podstawowym poziomie prawniczym. – mocno zaakcentował w trakcie konferencji wiceminister.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl