Pojawił się kolejny tom „Rocznika Jasielskiego”

Niedawno ukazał się VII tom „Rocznika Jasielskiego” wydawanego przez Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego.

Pierwszy jego tom ukazał się w 1969 r. i przez kolejne 40 lat na łamach „RJ” osoby związane z Jasłem i regionem opublikowały kilkadziesiąt artykułów popularnonaukowych, wspomnień i życiorysów. Najnowsza publikacja ukazała się przy wsparciu finansowym Urzędu Miasta w Jaśle. Jest do nabycia w siedzibie Stowarzyszenia w JDK oraz w księgarniach „U Jacka”.

W VII tomie „RJ” możemy przeczytać kilka interesujących artykułów, biogramów osób związanych z regionem oraz wspomnień.

Autorem pierwszego artykułu „Hałas jak w Osieku na jarmarku. Zapomniana karta z dziejów Osieka Jasielskiego” jest historyk sztuki dr Andrzej Laskowski. W swoim artykule w niezwykle ciekawy sposób przedstawił sprawę niezrealizowanych planów budowy linii kolejowej mającej połączyć Jasło z Osiekiem i Nowym Żmigrodem. Wykorzystując swój warsztat naukowy w interesujący sposób przybliżył również zarys historii miejscowości od XIV wieku do czasów współczesnych.

W kolejnym artykule Wiesław Hap zarysował dzieje Ośrodka Kedywu Jasło – Krosno. O ile tematyka drugiej wojny światowej doczekała się już wielu wydawnictw, o tyle zagadnienie działalności kedywiaków i żołnierzy dywersji poza publikacjami Stanisława Dąbrowy – Kostki nie było bliżej opisywane. Autor stara się wypełnić tę lukę i ukazuje genezę dywersji i Kedywu, jego lokalną strukturę, różnorodne formy służby i straty własne. Opisuje również procedury jakie tym działaniom towarzyszyły, np. w zakresie akcji wyrokowych.

Problematyka policji budzi zawsze duże zainteresowanie. Bez względu na czasy i polityczne systemy. Ludzi ciekawi też historia policyjnych formacji. Niewiele jest jednak artykułów na ten temat. W opracowaniach o Jaśle do niedawna była to prawdziwa „biała plama”. Mariusz Skiba podjął się próby nakreślenia obrazu jasielskiej Policji w czasie jej tworzenia, od przełomu listopadowego 1918 r. do zażegnania groźby bolszewickiej inwazji w drugiej połowie 1920 r. W artykule przedstawiona została organizacja i kształtowanie się struktur komendy powiatowej i powstałej tu ekspozytury śledczej, scharakteryzowana policyjna kadra oraz warunki służby.

W artykule „Pół wieku Czwórki” Ewa Pietraszek omówiła historię tej zasłużonej placówki, przedstawiła nauczycieli, którzy wnieśli wkład w edukację dzieci oraz uczniów – laureatów konkursów przedmiotowych, dzięki którym „Czwórka” należy do przodujących szkół w województwie. Artykuł powstał w roku jubileuszowym, w którym „ Czwórka” obchodzi 50 rocznicę istnienia.

Po historii SP nr 4 przechodzimy do artykułu opisującego nieznaną historię Klubu Sportowego „Nafta” Jasło. Stanisław Fryc przedstawił w nim historię nieistniejącego już klubu, który w ciągu 55 lat istnienia wychował wielu dobrych sportowców. Oprócz najbardziej znanej sekcji piłki nożnej istniały w klubie sekcje tenisa stołowego, szachów, motorowa, narciarska, łucznicza i lekkiej atletyki.

Ostatni artykuł autorstwa Piotra Szmyda „Koci Zamek” – dwór obronny w Jaśle – przedstawienie wyników ratowniczych badań archeologicznych” dotyczy prac prowadzonych w 2010 r. na terenie dawnego dworu obronnego położonego w miejscu kojarzonym przez jaślan z restauracją „Panorama”.

W II rozdziale przedstawiono sylwetki znanych mieszkańców naszego regionu. Felicja Jałosińska przybliżyła czytelnikom sylwetki historyka profesora Stanisława Cynarskiego oraz dziennikarza, artysty malarza, fotografa Stanisława Witowskiego – Iskrzyniaka. Henryk Zych przypomniał sylwetkę jasielskiego społecznika i adwokata Władysława Mendysa, Zdzisław Świstak przedstawił postać Mieczysława Wieliczki zasłużonego profesora, autora bestsellerowej książki „ Jasielskie w latach II wojny światowej”. Natomiast Jacek Nawrocki – życiorysy jasielskiego malarza Ignacego Pinkasa i Stanisław Pronia – twórcy Muzeum Farmacji w Krakowie.

W III rozdziale dzięki Wacławowi Mendysowi i jego „Szkicom z przeszłości” możemy się przenieść do Jasła lat młodości autora i dowiedzieć się o mało znanych, ale bardzo ciekawych epizodach z czasów powojennych.

Podobnie jak w poprzednich tomach przybliżone zostały dwie z instytucji i zakładów pracy związanych z naszym regionem. Zbigniew Dranka przedstawił ponad 60 lat działalności kulturalno – oświatowej Jasielskiego Domu Kultury, natomiast Anna Siewierska napisała artykuł z okazji 20 rocznicy istnienia jasielskiej firmy AES.

W najnowszym „RJ” w rozdziale „Źródła” znalazło się też miejsce dla młodego jasielskiego historyka Kamila Ruszały. Student Uniwersytetu Jagiellońskiego przedstawił w nim wspomnienia mało znanego szerszej grupie czytelników działacza PSL z naszego regionu Floriana Pai. Dokumenty źródłowe poprzedziło wprowadzenie autora i krótki zarys ruchu ludowego na terenie powiatu jasielskiego.

(SMJiRJ)