Koniec języka za przewodnika!

Pod naszym patronatem

Podczas imprezy „Wyraź wyraz” inaugurującej projekt „U-MÓWMY SIĘ NA…POLSKI!” układaliśmy z rozsypanych po jasielskim rynku liter, popularne wyrażenia związane z językiem.

Powstały hasła takie jak: „Język lata jak łopata” czy „Koniec języka za przewodnika”, ale w polszczyźnie funkcjonuje ich wiele. Odniesienia do języka znajdujemy w przysłowiach, sentencjach, związkach frazeologicznych, idiomach. Zanim poszukamy przykładów, przyjrzyjmy się ich definicjom:

Przysłowie – to zdanie występujące w obrębie danej kultury w stałej postaci, wyrażające w formie bezpośredniej lub zmetaforyzowanej pewną myśl czy naukę ogólną, odnoszącą się do określonej sytuacji życiowej. Przybiera ono postać stwierdzenia, pouczenia, przestrogi – przeważnie jednozdaniowego, często jest rymowane. Cechą tematyczną przysłów jest ich sens moralny.

Powiedzenie – to krótka i zwięzła wypowiedź, zawierająca jakąś myśl ogólną, morał, itp.

Sentencja, maksyma, aforyzm – to zwięźle sformułowana wypowiedź (najczęściej jednozdaniowa), prozaiczna lub rymowana, zawierająca ogólną myśl o charakterze moralnym lub filozoficznym.

Związek frazeologiczny – to ustabilizowane w danym języku połączenie dwóch lub więcej wyrazów, które mają ustalone znaczenie, często przenośne, nie wynikające jednak ze znaczeń tych wyrazów. Do związków frazeologicznych zaliczane mogą być przysłowia, porzekadła, sentencje i maksymy.

Idiom (idiomat, idiomatyzm) – to wyraz, wyrażenie, zwrot właściwy danemu językowi. Jego znaczenie jest odmienne od znaczenia jakie należałoby mu przypisać, biorąc pod uwagę poszczególne części składowe oraz reguły składni, np. piąte koło u wozu – to osoba lub rzecz niepożądana, przeszkadzająca.

Znamy już subtelne różnice pomiędzy rodzajami tych charakterystycznych wypowiedzi, poszukajmy zatem popularnych powiedzeń, związków frazeologicznych czy przysłów, w których pojawia się słowo „język”. A może Państwo poszukają ich sami? Zapraszamy do weekendowego konkursu na stronie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jaśle na portalu Facebook – spośród osób, które w komentarzach do tego artykułu zamieszczą wyrażenia zawierające słowo „język” rozlosujemy upominki!

Przejdź do konkursu:

http://www.facebook.com/pages/Miejska-Biblioteka-Publiczna-w-Ja%C5%9Ble/193981467369618

Źródła:
Słownik terminów literackich / pod red. J. Sławińskiego, Wyd. 4, Wrocław, 2002
Słownik języka polskiego/ oprac. L. Drabik, A. Kubiak-Sokół, E. Sobol, L. Wiśniakowska, Warszawa, 2011
http://pl.wikipedia.org
http://sjp.pwn.pl/

Projekt dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Promocja języka polskiego”, który towarzyszy kampanii społeczno-edukacyjnej „Ojczysty – dodaj do ulubionych”.

Patronat nad projektem objęli: Burmistrz Miasta Jasła, Starosta Jasielski, Podkarpacki Wicekurator Oświaty.

Partnerami projektu są: Urząd Miasta Jasła, Powiat Jasielski, Jasielski Dom Kultury, Firma Tekpud, Młodzieżowy Dom Kultury w Jaśle, I Liceum Ogólnokształcące w Jaśle, Sielsky, Hornblend, SBP Oddział w Jaśle.

(MBP w Jaśle)