Obchody 70 rocznicy zagłady Żydów żmigrodzkich

Z okazji siedemdziesiątej rocznicy mordu mieszkańców Żmigrody wyznania mojżeszowego Towarzystwo Miłośników Nowego Żmigrodu zorganizowało spotkanie ekumeniczne. Spotkanie to miało na celu uczcić pamięć pomordowanych Żydów, bestialsko przez hitlerowskich katów.

Uroczystości rozpoczęły się już w marcu gdzie TMNŻ zorganizowało wystawę o tematyce judaistycznej. Następnie na nasze zaproszenie przybyła grupa izraelskich uczniów szkoły religijnej. Rówieśnicy z Izraela spotkali się z uczniami tutejszego Zespołu Szkół im Mikołaja Kopernika. Tu zostały wymienione poglądy religijne. Młodzi Żydzi poznali historie żmigrodzkich Żydów a nasza młodzież poznała kulturę i zwyczaje Żydowskie. Punktem kulminacyjnym były uroczystości, które odbyły się nad mogiłą pomordowanych 1250 Żydów na Hałbowie oraz odsłonięcie tablicy pamiątkowej na mogile zbiorowej na cmentarzu żydowskim w Nowym Żmigrodzie.

W dniu 12 sierpnia na Hałbowie odbyło się spotkanie ekumeniczne w którym uczestniczyli dostojni goście zaproszeni przez towarzystwo: Z ramienia Naczelnego Rabina Polski uczestniczył rabin Marcin Lewin Dudek z Warszawy, JE Ks. Arcybiskup Edward Nowak, JE Ksiadz Biskup Prawosławny Doktor Paisjusz Piotr Martyniuk z Gorlic, Ks. Prałat Henryk Maguda Proboszcz parafii Nowy Żmigród, Ks. katecheta Piotr Róż, rabin Dawid Oren z Agudat Ahawas Tora z Warszawy, wójt Gminy Krempna Kazimierz Miśkowicz, wójt gminy Nowy Żmigród Krzysztof Augustyn, zastępca wójta Radosław Kujawski, przewodniczący Rady Gminy Tadeusz Źrebiec, radni Zofia Czaja, Zygmunt Rak, Dyrektor Magurskiego Parku Narodowego Andrzej Czaderna, Prezes Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego pani Felicja Jałośińska, Prezes Zarządu Gminnego OSP w Nowym Żmigrodzie Zdzisław Gołębiowski, prezes jednostki OSP w Nowym Żmigrodzie Małgorzata Marciniec. W uroczystości uczestniczyli również mieszkańcy Krempnej, Nowego Żmigrodu oraz członkowie towarzystwa. Wszystkich gości powitał prezes Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu Jerzy Dębiec, który przedstawił krótką historię tamtych wydarzeń. Stwierdził, że II wojna światowa przyniosła całkowitą zagładę miejscowej ludności wyznania mojżeszowego. Zginęli ludzie, którzy żyli, mieszkali i pracowali na rzecz naszej wspólnej społeczności. Żyli tu ponad 530 lat, a pozostało po nich tylko cmentarz oraz mogiła w, której tragicznie zginęli. Towarzystwo realizując zadania nakreślone w statucie, postanowiło uczcić 70 rocznicę mordu żmigrodzkich mieszkańców wyznania mojżeszowego modlitwą ekumeniczną.

Po odprawieniu modlitwy ekumenicznej przez dostojnych gości wszyscy uczestnicy spotkania udali się na cmentarz żydowski w Nowym Żmigrodzie. Tutaj przy zbiorowej mogile prezes TMNŻ w krótkim wystąpieniu opowiedział o najstarszej nekropoli w powiecie jasielskim oraz przytoczył fakty zbrodni popełnionych przez okupanta niemieckiego w latach 1939 – 1943 zarejestrowanych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskiej a związanej z tym miejscem.
– 1941 roku żandarmi rozstrzelali na cmentarzu żydowskim 10 ułomnych Żydów
– 1942 funkcjonariusze gestapo i żandarmi rozstrzelali na terenie miasta kilkadziesiąt osób narodowości żydowskiej pochowanych bezimiennie na cmentarzu żydowskim
– zimą 1942 roku funkcjonariusze gestapo rozstrzelali na cmentarzu żydowskim 16 osób narodowości żydowskiej przywiezionych z miejscowego więzienia/ wśród rozstrzelanych było 13 dzieci, 2 kobiety, 1 mężczyzna
-25 kwietnia 1943 roku gestapo rozstrzelało 16 osób przy cmentarzu żydowskim. Rozstrzelano 14 Rosjan i 2 Żydów i pochowano ich we wspólnej mogile obok cmentarza
– 1943 roku Niemcy rozstrzelali na cmentarzu żydowskim trzy osoby narodowości cygańskiej. Ustalono jedno nazwisko, Serafin Siwak, ciała pochowano w miejscu egzekucji.

To fakty i ślady mordu dokonanego na mieszkańcach Żmigrodu wielu narodowości. Następnie symbolicznego odsłonięcia tablicy dokonali: Wójt Gminy Krzysztof Augustyn oraz Dawid Oren, rabin Agudat Ahawas Tora z Warszawy. Po uroczystym odsłonięciu tablicy w imieniu władz samorządowych kwiaty złożył zastępca wójta Radosław Kujawski, Edward Bakuta w imieniu towarzystwa oraz pani Felicja Jałosińska w imieniu Towarzystwa Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego. Następnie odbyła się modlitwa ekumeniczna trzech wyznań. Pan rabin Marcin Lewin Dudek odczytał list od naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha w, którym rabin dziękował towarzystwu za zorganizowanie tej modlitwy ekumenicznej oraz za pamięć i opiekę nad miejscem spoczynku żmigrodzkich Żydów. Na zakończenie prezes TMNŻ podziękował wszystkim za to, że uczestniczyli w uroczystości upamiętniającej zagładę Żydów żmigrodzkich.

Jerzy Dębiec