Pomóż uratować najpiękniejsze nagrobki na jasielskiej nekropolii

W niedzielę rusza kwesta na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków znajdujących się na Starym Cmentarzu w Jaśle. Zbiórka prowadzona będzie również w dniu Wszystkich Świętych.

Już po raz trzeci przedstawiciele Społecznego Komitetu Ochrony i Renowacji Zabytków Cmentarza przy ulicy Zielonej w Jaśle wraz z parlamentarzystami, miejscowymi samorządowcami, harcerzami oraz młodzieżą z I Liceum Ogólnokształcącego im. króla Stanisława Leszczyńskiego będą prowadzili przed główną bramą wejściową zbiórkę funduszy. Każda „złotówka”, która trafi do puszek, zostanie przeznaczona na renowację najbardziej zaniedbanych zabytkowych nagrobków na liczącej ponad dwieście lat nekropolii.

Hojność Jaślan oraz gości odwiedzających groby swoich bliskich w dniu Wszystkich Świętych podczas kwest prowadzonych w 2009 i 2010 roku pozwoliły na odrestaurowanie dwóch pomników. Pierwszy z nich to figura świętego Jana Ewangelisty, drugi natomiast to nagrobek Pietrzyckich z „Pietą”.

– W roku ubiegłym była kwesta dwudniowa. Dzięki temu udało nam się zebrać prawie 11 tysięcy złotych. To jest bardzo dużo. Wspomógł nas Urząd Miasta, bo dofinansował odrestaurowanie tejże Piety kwotą 9 300 złotych. Pozostała kwota pochodziła od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Koszt to jest ponad 26 tysięcy złotych, więc nie jest to mała kwota, ale też pomnik duży, piękny, bardzo zniszczony, więc takie koszty musieliśmy pomóc. – mówi Tomasz Kasprzyk ze Społecznego Komitetu Ochrony i Renowacji Zabytków Cmentarza przy ulicy Zielonej w Jaśle.

Renowacji zabytku podjął się Mirosław Babicz, znany w województwie podkarpackim konserwator zabytków, odnawiał m.in. kaplicę pw. Jezusa Ukrzyżowanego na Starym Cmentarzu w Jaśle.

– „Pieta” była bardzo zniszczona, był bardzo mały fragment krzyża. Tablica inskrypcyjna była nieczytelna. Po bokach zostały zrekonstruowane dwa przęsła ogrodzenia według wzoru przęsła, które zachowało się za tym pomnikiem. Musimy sobie powiedzieć, że ten lastrykowy nagrobek przed „Pietą” – podejrzewam, że z lat 60-tych ubiegłego wieku – został postawiony w miejscu pochówku. W rzeczywistości troszkę to inaczej wyglądało. Te przęsła wychodziły aż do alejki, była furtka, a sam pomnik umiejscowiony był w zagłowiu pochówku Wojciecha Pietrzyckiego. – opowiada Tomasz Kasprzyk.

W grobie spoczywają szczątki Wojciecha Pietrzyckiego. Źródła historyczne dokładnie nie mówią kim był. Pomnik powstał około 1910 roku i został ufundowany przez żonę zmarłego. Figurę „Piety” wykonał jasielski rzeźbiarz Józef Sroczyńskich. – Jest to jeden z najpiękniejszych pomników na naszym Starym Cmentarzu, jednym z najstarszych w Polsce południowo-wschodniej i jednym z pierwszych założonych na nowym miejscu cmentarzy w zaborze austro-węgierskim. – podkreśla.

Jak tłumaczy Tomasz Kasprzyk, oba pomniki zostały wytypowane do renowacji w pierwszej kolejności ze względu na uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

W tym roku również będą zbierane środki na prace przy kolejnych obiektach.

– Jest propozycja, aby odrestaurować bądź pomnik, który mamy przy małej furcie bramy głównej – pomnik rodziny Kleczkowskich z połowy XIX wieku, bądź za „Pietą” mamy pomnik świętej Magdaleny na grobie Lazarowiczów. Być może uda nam się te dwa nagrobki w przyszłym roku odrestaurować. Tym bardziej, że Stowarzyszenie Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego włączy się dość aktywnie w projekt pozyskania środków finansowych od Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Przemyślu. Myślimy, że uda nam się pozyskać znacznie większą kwotę wzorem innych miast. – podkreśla Kasprzyk.

W niedzielę 30 października kwesta potrwa od godziny 10 do 18, natomiast we wtorek 1 listopada od godziny 8 do 18. Przedstawiciele Społecznego Komitetu Ochrony i Renowacji Zabytków Cmentarza przy ulicy Zielonej w Jaśle ponownie liczą na przychylność mieszkańców miasta.

Szacuje się, że na dzień dzisiejszy pilnej renowacji na Starym Cmentarzu, jednej z najpiękniejszych zabytkowych nekropolii w województwie podkarpackim, wymaga blisko kilkadziesiąt nagrobków.

– Niestety zaniedbania nas wszystkich są bardzo duże, bo taka kwesta mogła odbywać się już znacznie wcześniej, wzorem innych miast. Udało się ją zorganizować dwa lata temu. Będziemy nadrabiać to, co zostało w poprzednich latach zaniedbane. Mam nadzieję, że nam się uda jeszcze wiele pomników nagrobnych uratować. – dodaje Tomasz Kasprzyk.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl