W jasielskim muzeum: efekty polsko-słowackiej współpracy

W marcu i kwietniu Muzeum Regionalne zaprasza miłośników sztuki na wystawę „Orest Dubay – Grafika”. Ekspozycja, przygotowana przez współpracujące z jasielską placówką Vlastivedne Muzeum w Humennem, prezentuje wybrane prace graficzne nieżyjącego już wybitnego słowackiego artysty.

Jasielskie muzeum – choć w swoich zbiorach posiada liczne grafiki – to niezbyt często są one eksponowane szerszej publiczności. Tym razem dyrekcja placówki postanowiła zrobić wyjątek i w ramach transgranicznego rozwoju polsko-słowackiego pogranicza „ściągnąć” do Jasła wybrane prace autorstwa Oresta Dubaya (1919-2005).

– Wszystko zaczęło się od ubiegłego roku, kiedy mieliśmy wystawę z okazji 40-lecia muzeum w muzeum w Trebiszowie. – mówi Alfred Sepioł, dyrektor Muzeum Regionalnego w Jaśle. – Wtedy dyrekcja muzeum (w Humennem – przyp. red.), a konkretnie dyrektor Vasil Fedic zadzwonił, że chciałby w swoim kasztelu – zresztą kasztel należał do tej samej rodziny, która była kiedyś właścicielem kasztelu w Trebiszowie – żeby w historycznych wnętrzach pokazać nasze zegary. Myśmy się oczywiście na to zgodzili. To pierwsze spotkanie zaowocowało tym, że postanowiliśmy współpracować. Tak się składa, że województwo, na którego terenie jest Humenne i nasze województwo podkarpackie graniczą ze sobą i dzięki temu jest szansa współpracy transgranicznej. Myśmy przygotowali jeden projekt. W maju dowiemy się, czy został przez tych, którzy decydują, zaakceptowany. Być może, że będzie jakiś konkretny efekt i będziemy mogli nie tylko zorganizować wystawę, ale przeprowadzić też pewne remonty w naszym muzeum.

Prezentowane na ekspozycji w Jaśle prace to głównie linoryty – niegdyś będące popularną formą grafiki – dzisiaj bardziej zapomniana forma przez artystów. Pochodzą z różnych okresów twórczego życia artysty. Najstarsze – jeszcze z lat 50-tych ubiegłego wieku, najmłodsze – stworzone trzydzieści lat później. W sumie ponad osiemdziesiąt prac.

– Właściwie jest tu pokazane jak ten artysta się zmieniał. Same tytuły czy sposób pokazywania pewnych problemów nawiązują jeszcze do tematyki wojennej czy odwołują się do haseł, które były modne w latach 50-tych: „precz z wojną”, itd. A później są już tematy bliższe człowiekowi, czyli miłość, kobieta, kwiaty. Zresztą niektóre te grafiki trzeba po swojemu zinterpretować i coś tam w nich dostrzec. – podkreśla Alfred Sepioł. – Jest to dosyć trudna technika bo wiemy, że rysunek jest właściwie negatywem i dopiero po odbiciu uzyskujemy to, co artysta chciałby zobaczyć. Są przeważnie dwa kolory – czerń i biel. Jest to dosyć trudne – mając do dyspozycji tylko te dwa kolory, chociaż niektórzy mówią, że czerń i biel to żadne kolory. – dodaje.

Dyrektor jasielskiego muzeum dodaje, że wystawa jest okazją do zapoznania się miłośników sztuki z tym rodzajem twórczości plastycznej, która w dzisiejszej dobie powoli zanika.

– Przed każdą grafiką można kontemplować, starać się dostrzec coś głębszego, co artysta chciał pokazać. Mnie się wydaje, że ci co przyjdą, a którzy się interesują sztuką, na pewno coś dla siebie każdy znajdzie. – dodał Sepioł.

Orest Dubay (1919-2005) urodził się w niewielkiej wiosce w okolicach Humennego na Słowacji. Studiował rysunek i malarstwo w Słowackiej Wyższej Szkole Technicznej w Bratysławie, pod okiem profesorów J. Mudrocha, M. Benka i M. Schurmanna. W 1945 roku angażuje się w działalność stowarzyszeń skupiających słowackich artystów plastyków. Trzy lata później zostaje asystentem w Katedrze Sztuk Pięknych Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu im. Komeńskiego w Bratysławie. Za swoją twórczość na niwie malarskiej i graficznej otrzymał wiele krajowych i międzynarodowych nagród oraz wyróżnień. Swoje prace wystawiał w największych galeriach na świecie, m.in. w Rostocku, Budapeszcie, Berlinie, Moskwie, czy Florencji. W 1994 roku część swoich dzieł przekazał na rzecz rodzinnego muzeum w Humennem, w którym utworzono Galerię im. Oresta Dubaya.

– Należy do tych najwybitniejszych artystów, którzy osiągnęli w sztuce wszystko, co można osiągnąć. – podkreślił Alfred Sepioł.

Ekspozycja będzie dostępna do końca kwietnia. Dla gości, którzy w tym czasie postanowią odwiedzić jasielską placówkę muzealną, przygotowano specjalny folder oraz zestaw okolicznościowych pocztówek z pracami Oresta Dubaya.

Damian Palar
d.palar@terazjaslo.pl